Για τον Αναξιμένη ο λόγος λοιπόν…Τον ξέρετε; Τον έχετε ακουστά; Σας θυμίζει κάτι ο ήχος;
Ας πάμε να κάνουμε το “κάτι”, κάτι συγκεκριμένο…
Ο Αναξιμένης, από τη Μίλητο που είναι στις ακτές της Ιωνίας κι αυτός, όπως ο Θαλής, ήταν γιος του Ευρύστρατου και μαθητής του Αναξίμανδρου. Δραστηριοποιήθηκε στο δεύτερο μισό του 6ου π.Χ αιώνα και πέθανε -λένε- σε ηλικία 60 χρονών κατά την 63η Ολυμπιάδα (528-525 π.Χ). Οι περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του βασίζονται στον Θεόφραστο, που διασώζεται περιληπτικά από τον Σιμπλίκιο και είναι και ελάχιστες εδώ που τα λέμε…. Αποσπάσματα της φιλοσοφίας του βρίσκονται σε κείμενα του Αριστοτέλη, του Πλούταρχου, του Ιππόλυτου και του Αέτιου. Πάλι καλά αλλιώς δεν θα τον ξέραμε.
Ο Αναξιμένης λοιπόν αναζήτησε την αρχή του κόσμου στον αέρα, τον οποίο όρισε ως μοναδική και άπειρη αρχή (Σιμπλίκιος Εις τα Φυσικά 24, 26 [DK 1345]). Έτσι λοιπόν, όλοι αυτοί οι φιλόσοφοι από την Ιωνία, που ονομάστηκαν όλοι συλλήβδην και ισοπεδωτικά “προσωκρατικοί”, αναζήτησαν ο καθείς την αρχή του Κόσμου σε ένα στοιχείο…ούτε συμφωνημένα να τα είχαν. Ο φίλος μας λοιπόν προτίμησε τον αέρα. Και το δικαιολόγησε ως ακολούθως: ο αέρας είναι ποσοτικά άπειρος και αυτό τον καθιστά ανεξάντλητη πηγή του γίγνεσθαι. Με την θεωρία της πύκνωσης και της αραίωσης ερμήνευσε όλα όσα δεν είναι αέρας, προκειμένου να γίνουν αντιληπτά ως καταστάσεις που προέκυψαν από τις μεταβολές του αέρα. Υιοθετώντας τον υλοζωισμό του Θαλή, θεώρησε ως προϋπόθεση των μεταβολών του αέρα τη συνεχή κινητικότητά του.
Θεωρούσε πως το νερό είναι πυκνός αέρας και το χώμα ακόμη πιο πυκνός (υπέρπυκνος) αέρας ενώ η φωτιά θεωρούσε πως είναι αραιωμένος αέρας. Κατά τη γνώμη του λοιπόν το νερό και η φωτιά προέρχονται από τον αέρα. Καθοριστικός παράγοντας για την επιλογή του αέρα ως βασικού στοιχείου για την Κοσμογονία του, είναι η ταύτιση της Ψυχής με τον Αέρα, όπως αναφέρεται σε διασωθέν απόσπασμα [DK 13 B2]. “Όπως η ψυχή μας, όντας αέρας, μας συγκρατεί, έτσι και το πνεύμα και ο αέρας περιέχουν ολόκληρο τον κόσμο”.
Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη προσωκρατική ψυχολογική θέση. Να το πάλι το “προσωκρατικοί.”… Μα τι ισοπέδωσις…λες και, πριν τον Socrates το χάος… Μα δεν είναι έτσι, ορίστε, υπήρχαν κι άλλοι… Κι είπαν τόσο ενδιαφέροντα πραματάκια… Ορίστε, ο Αναξιμένης προτίμησε τον Αέρα για Αρχή του Κόσμου, διότι τον ταύτισε με την Ψυχή… Έτσι το ‘νιωσε, έτσι το συνέλαβε… Σωστό/Λάθος δε θα πούμε, ενδιαφέρουσα σκέψη για περαιτέρω προβληματισμό, θα το πούμε…
Αυτά τα ολίγα για τον φϊλτατο Αναξιμένη και με βοήθησαν αρκετά οι παρακάτω ιστοσελίδες:
• http://www.kybernografoi.gr/modules.php?na…icle&sid=59
• http://www2.forthnet.gr/presocratics/anaksim.htm
• http://www.utm.edu/research/iep/a/anaximen.htm
• http://el.wikipedia.org/
Leave a Reply