Βούδας

Θεωρείται ο θεμελιωτής της θρησκείας του Βουδισμού και κατά κάποιους ο αναμορφωτής του Βραχμανισμού ενώ στη περίοδο που έζησε αναμιγνύονται πολλά ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία. Γεννήθηκε τον 6ο π.Χ. αιώνα σε ένα μικρό βασίλειο ονόματι Καπιλαβάστου, στην περιοχή Τεράι, που βρίσκονταν στις πλαγιές των Ιμαλαΐων εκεί περίπου που σήμερα βρίσκονται τα σύνορα Νεπάλ και Ινδίας. Παρόλο που υπάρχουν αρκετά ιστορικά στοιχεία, η περίοδος που έζησε δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια. Άλλες σχολές τοποθετούν  ότι έδρασε ανάμεσα στο 624 π.Χ. με 544 π.Χ. και άλλες ανάμεσα στο 448 π.Χ. με 368 π.Χ.

Το όνομα του ήταν Σιντάρτα Γκώταμα ενώ το όνομα Βούδας του δόθηκε αργότερα, σημαίνει Φωτισμένος. Ο πατέρας του ονομάζονταν Σουντοντάνα ή Ζουδοδάνα και ήταν ηγετικό μέλος της φατρίας των Σακύα ή -κατά άλλους- ήταν βασιλιάς. Ο Σιντάρτα σε ηλικία δεκάξι χρονών κέρδισε σε μονομαχία, ενώ κατά άλλους του επιβλήθηκε η μελλοντική του γυναίκα Γιασοντάρα  και απέκτησε ένα γιο, τον Ραχούλα που σημαίνει «αλυσίδα».
Λέγεται πως κατά την γέννηση του Σιντάρτα ο σοφός Ασίτα προέβλεψε ότι το παιδί αυτό θα ήταν     «ο σωτήρας του κόσμου» και εξαιτίας αυτής της προφητείας, ο Σουντοντάνα για να μην χάσει τον διάδοχο του θρόνου, του εξασφάλισε μια πολυτελή διαμονή μέσα στο παλάτι αποκρύπτοντας επιμελώς την δυστυχία και την φθαρτή πλευρά της ζωής. Όμως, παρά  τις προτροπές του πατέρα του και των παιδαγωγών του, ο Σιντάρτα συνέχισε να αναζητά και να θέλει να γνωρίσει το γιατί της ύπαρξης. Ο μύθος λέει πως οι θεοί έθεσαν τα γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε να αντιληφθεί την  κατεύθυνση που έπρεπε να πάρει στην ζωή του.

Σε ηλικία περίπου τριάντα χρονών σε ταξίδια που έκανε συνάντησε -κατά σειρά- έναν γέρο, έναν άρρωστο, έναν νεκρό που μεταφερόταν για καύση και έναν ασκητή, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει συγγενείς φίλους και περιουσία για μια μοναχική και ασκητική ζωή (597 π.Χ.).
Έζησε περιπλανώμενος για αρκετά χρόνια, επισκέφτηκε διάφορους σοφούς και μαθήτευσε κοντά σε μεγάλους Δάσκαλους αλλά μάταια, γιατί τίποτα δεν μπορούσε να σιγάσει την φλόγα που έκαιγε μέσα του. Ο μύθος λέει ότι κάποια στιγμή από τις πολλές στερήσεις και την ασκητική ζωή, αδυνάτισε τόσο πολύ που άρχισε να χάνει και αυτή την ικανότητα για αναζήτηση. Η βοήθεια ήρθε από την κόρη ενός βοσκού που του πρόσφερε λίγο ρύζι βρασμένο με γάλα. Κατανοώντας ότι ούτε η υπερβολική αυστηρότητα αλλά ούτε και οι υπερβολικές απολαύσεις μπορούν να οδηγήσουν στην ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ και μονάχα η ΑΤΡΑΠΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ είναι σύμφωνη με το ΝΟΜΟ (ΔΑΡΜΑΝ), κάθισε κάτω από το δένδρο ΜΠΟΝΤΙ (BODDHI), πάνω σε ένα αχυρένιο στρώμα και ορκίστηκε να μην σηκωνόταν από εκεί εάν δεν ανακάλυπτε την ύστατη πραγματικότητα και την αιτία της ανθρώπινης δυστυχίας. Έμεινε απορροφημένος σε διαλογισμό επτά μέρες (ή χρόνια) και το πρωί της έβδομης, ανοίγοντας τα μάτια του και αντικρίζοντας το πρωινό άστρο, είδε την Φώτιση.

Μια τέτοια υπερβατική κατάσταση είναι δύσκολο να ερμηνευτεί, οπότε απλά θα αναφέρουμε ότι κατά την Βουδιστική παράδοση συνίστατο στην συνειδητοποίηση της μη αληθινής υπόστασης του ανθρώπου -δηλαδή της ταύτισης του με το υλικό του σώμα- και της προσκόλλησής του στην ύλη. Επίσης, στην βιωματική επαναφορά των προηγούμενων υπάρξεων ή ενσαρκώσεων, την γνώση της λειτουργίας του Κάρμα κ.α.

Πολλές και ποικίλες οι παραδόσεις αλλά σε όλες υπάρχει ένα κεντρικό γεγονός: το πρώτο κήρυγμα του Βούδα που έκανε σε πέντε ασκητές ή αλλιώς το γνωστό στο Βουδισμό ως «το γύρισμα του Τροχού Του Ντάρμα» που αφορά τις ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ και την ΕΥΓΕΝΗ ΟΚΤΑΠΛΗ ΑΤΡΑΠΟΣ που οδηγεί στην ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ από τον συνεχή κύκλο των ενσαρκώσεων κι από την δυστυχία, οδηγώντας το άτομο στην ΝΙΡΒΑΝΑ.

Αυτά είναι τα εξής:
1) Η δυστυχία και ο πόνος βρίσκεται παντού και μας συντροφεύουν από την γέννηση μας καθώς και σε όλη την διάρκεια της ζωής μας.
2) Η δυστυχία και ο πόνος έχουν μια  συγκεκριμένη αιτία: την εγωιστική επιθυμία. Δηλαδή, ο άνθρωπος πιστεύει ως πραγματικά εκείνα που είναι ψεύτικα και αγωνίζεται να κρατήσει πράγματα που είναι προορισμένα να χαθούν λόγω της φθαρτής τους υπόστασης.
3) Αφορά την εξάλειψη της δυστυχίας και του πόνου που προέρχεται όταν ο άνθρωπος παύει να προσκολλάται στον απατηλό κόσμο (Σαμσάρα) και διοχετεύει τις ενέργειες του προς την αλήθεια.
4) Εδώ αναφέρεται η Ατραπός που οδηγεί στην εξάλειψη της δυστυχίας και του πόνου και ονομάζεται Ευγενή Οκταπλή Ατραπός, η οποία είναι:
1. Ορθές Αντιλήψεις
2. Ορθές Αποφάσεις
3. Ορθές Ομιλίες
4. Ορθή Συμπεριφορά
5. Ορθά Μέσα Ζωής
6. Ορθή Προσπάθεια
7. Ορθή Σκέψη (Προσοχή)
8. Ορθή Συγκέντρωση
Οι Τέσσερις Αλήθειες αποτελούν τον «Ακρογωνιαίο Λίθο» της βουδιστικής παράδοσης και η Οκταπλή Ατραπός θα μπορούσε να χωρισθεί και σε τρία μέρη:
1) Ηθική Διαγωγή (Σίλα-αποφυγή φόνου, κλοπής, σεξουαλικών  καταχρήσεων κ.α.),
2) Διαλογισμό (Σαμάντι-πνευματική γαλήνη και ενόραση),
3) Σοφία (Πράτζνα-τελικό στάδιο, παύση της αγνοίας και οριστική απελευθέρωση).

Διάφοροι θρύλοι  καθώς και θαύματα κλιμακώνονται στην μετέπειτα ζωή του ως φωτισμένου,  όπως η κατανίκηση του Μάρα -της προσωποποίησης του κακού-, η κάθοδος στα κατώτερα βασίλεια όπου αναστήθηκε μπροστά στο κλάμα της μητέρας του Μάιας, η επίσκεψη στους ουρανούς -ότι μετά τον θάνατό του το σώμα του ήταν άφλεκτο στην κοινή φωτιά και ότι έλιωσε μέσα σε μια φωτιά που πήγασε από το πουθενά-, κ.α.
Ο Βούδας σύντομα απόκτησε πολυάριθμους οπαδούς και μαθητές. Παρόλο που θεωρείται συνεχιστής και ανανεωτής του Βραχμανισμού, πολλές φορές η διδασκαλία του έρχεται σε αντίθεση με αυτόν και αντιμετωπίστηκε εχθρικά, κυρίως στην κατάργηση των ορίων των τάξεων του Βραχμανισμού -της λεγόμενης Κάστας.

Οι Διδασκαλίες του Βούδα συγκεντρώνονται από τους μαθητές του πολλά χρόνια αργότερα (543 π.Χ.), περιέχονται στο λεγόμενο «ΚΑΝΩΝ ΠΑΛΙ», γνωστά ως «ΤΡΙΠΙΤΑΚΑ» και χωρίζονται στα εξής:
~ ΣΟΥΤΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Διδασκαλίας),
~ ΒΙΝΑΓΙΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ηθικών Διδαγμάτων),
~ ΑΒΙΔΑΜΜΑ ΠΙΤΑΚΑ (βιβλία Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας).

O Βούδας πέθανε σε ηλικία περίπου ογδόντα χρονών καθισμένος ανάμεσα σε δυο δένδρα, αφού πρώτα είχε κάνει το τελευταίο κήρυγμα στους μαθητές του. Σύμφωνα με μια παράδοση, τα τελευταία του λόγια ήταν:

«Όλα τα σύνθετα πράγματα αποσυντίθενται.
Δουλεύετε επιμελώς για την σωτηρία σας.»

Βιβλιογραφία & άλλες πηγές πληροφοριών:

• Θρησκειολογικό Λεξικό της Magenda, άρθρα του Γ. Βλάχου
• Ζέν Βουδισμός και Ψυχανάλυση – ‘Eριχ Φρόμ, Ντ.Τ.Σουζούκι και Ρ.Ντέ Μαρτίνο, Εκδόσεις Μπουκουμάνης
• Εισαγωγή στην Μυστική Διδασκαλία – Giorgio A.Livraga, Εκδόσεις Nέα Ακρόπολη
• Νταμμαπάντα Η Οδός της Αλήθειας – Σωκράτης Λ.Σκάρτσης, Εκδόσεις Καστανιώτη
• http://www.esoterica.gr/east_start.htm
• http://www.budhanet.net