Κατά τον 16ο και 17ο αιώνα, η Δυτική επιστήμη της Ιατρικής διαχώρισε την σχέση του νου και των συναισθημάτων από το σώμα και την κατάσταση της υγείας του.
Επί τέσσερις σχεδόν αιώνες δηλαδή, οι επιστήμονες αδιαφορούσαν για την επιρροή της ψυχολογίας του ασθενή σε προβλήματα υγείας, σε αντίθεση με τις αρχαιότατες ιατρικές γνώσεις της ανθρωπότητας που ανέκαθεν έκρινε σημαντική τη διάθεση του ασθενή για τη θεραπεία του. Με την πρόοδο της τεχνολογίας μάλιστα, που επέτρεψε την παρακολούθηση των κυττάρων και των βακτηριδίων και κατ’ επέκταση τη δημιουργία εξελιγμένων χημικών ουσιών και αντιβιοτικών, η Ιατρική επικεντρώθηκε στην καταπολέμηση των ασθενειών αποκλειστικά μέσω των εργαστηριακών μεθόδων θεραπείας και των ισχυρών φαρμάκων. Όμως…
Kατά την δεκαετία του ‘20, ο Walter Β. Cannon, Φυσιολόγος και Πρόεδρος της American Physiological Society, σε έρευνα που διεξήγαγε με ζώα παρατήρησε την σχέση μεταξύ άγχους και νευροενδοκρινολογικών αντιδράσεων. Περίπου 30 χρόνια αργότερα, ο Ενδοκρινολόγος Hans Hugo Bruno Selye, έχοντας πλέον την βοήθεια της τεχνολογικής προόδου, όρισε με σαφήνεια την επιρροή του άγχους στην υγεία. Από την δεκαετία του ‘60 και μετά, όλο και περισσότεροι ιατρικοί ερευνητές επιβεβαίωναν με επιστημονικά πειράματα την άμεση σχέση των συναισθημάτων και της ψυχολογίας του ατόμου με την φυσική του υγεία. Η Ιατρική έπρεπε να ξαναλάβει σοβαρά υπ’ όψη αυτήν την σχέση.
Έτσι, το 1977, σε συνέδριο του φημισμένου Πανεπιστήμιου του Yale, ‘γεννήθηκε’ μια νέα ειδικότητα της ιατρικής που αρχικά ονομάστηκε ‘Συμπεριφοριακή Ιατρική’. Αργότερα έγινε ευρύτερα γνωστή ως Ψυχονευροανοσολογία. Η Ψυχολογία, η Ψυχιατρική, η Νευρολογία, η Ενδοκρινολογία και ολοένα και περισσότερες ειδικότητες της ιατρικής εκδηλώνουν το ενδιαφέρον τους προς την Ψυχονευροανοσολογία και συνεργάζονται για την εφαρμογή της.
H διάθεσή μας επηρεάζει την υγεία μας
Η Νευρολόγος Candice Β. Pert, Ph.D., διεθνώς αναγνωρισμένη για την προσφορά της στις έρευνες σχετικά με το πως τα χημικά του σώματός μας δημιουργούν ένα δυναμικό δίκτυο επικοινωνίας μεταξύ νου και σώματος, δήλωσε χαρακτηριστικά: «δεν μπορώ πλέον να έχω έναν καθαρό διαχωρισμό μεταξύ νου και σώματος».
Μας είναι ήδη γνωστές περιπτώσεις ψυχοσωματικών περιστατικών, όπως για παράδειγμα οι λεγόμενοι ‘κατά φαντασίαν ασθενείς’, που παρουσιάζουν όλα τα συμπτώματα της ασθένειας που νομίζουν ότι έχουν, χωρίς όμως να έχουν την ίδια την ασθένεια.
Ένα άλλο πιο θεαματικό και εντυπωσιακό ψυχοσωματικό σύμπτωμα είναι τα πλέον πασίγνωστα ‘Στίγματα’, όπου ο ασθενής μέσω των συναισθηματικών εξάρσεών του και μόνο, προκαλεί πληγές στο σώμα του.
Η Ψυχοσωματική, που αποτελεί πλέον επίσημα κλάδο της σύγχρονης Ψυχιατρικής τις τελευταίες δύο δεκαετίες, εστιάζεται σ’ αυτά τα φαινόμενα.
Η Ψυχονευροανοσολογία προχωρά ένα βήμα παραπέρα, ξεφεύγοντας από τα στενά όρια της Ψυχιατρικής και αναζητά τον βιοχημικό τρόπο λειτουργίας των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και με ποιο τρόπο συμβαίνει πρακτικά αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ του νου και του σώματος.
Μέσω αυτής της ερευνητικής αναζήτησης, η Ψυχονευροανοσολογία ανακάλυψε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες λειτουργίες του σώματος και πλέον απέδειξε ότι τα ψυχοσωματικά συμπτώματα δεν είναι ‘αποκλειστικότητα’ των ατόμων με ψυχικά διαταραγμένη προσωπικότητα, αλλά αντιθέτως είναι κάτι που συμβαίνει σε όλους μας. Πιο συγκεκριμένα, οι έρευνες του κλάδου οδήγησαν σε μια καίρια σύνδεση των συναισθημάτων με το ανοσοποιητικό σύστημα.
Ο Ψυχολόγος Daniel Goleman στο βιβλίο του ‘Emotional Intelligence and Social Intelligence: The New Science of Human Relationships’ (που τιμήθηκε ως ‘Best Seller’ από την New York Times), μας εξηγεί με απλά λόγια τον ρόλο και έργο του ανοσοποιητικού συστήματος:
«Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού ταξιδεύουν με τις φλέβες σε όλο το σώμα, συναντώντας κάθε άλλο κύτταρο. Τα κύτταρα που αναγνωρίζουν, τα αφήνουν ανέπαφα. Αυτά που δεν μπορούν ν’ αναγνωρίσουν, τους επιτίθενται. Αυτή η επίθεση, είτε μας προστατεύει έναντι ιών, βακτηριδίων και καρκίνου ή, όταν τα κύτταρα του ανοσοποιητικού κάνουν λανθασμένη αναγνώριση υγιών κυττάρων του οργανισμού μας, δημιουργούν αυτο-ανοσοποιητική νόσο, όπως αλλεργίες».
Εκτεταμένες έρευνες έχουν πλέον αποδείξει ότι το ανοσοποιητικό μας σύστημα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον εγκέφαλό μας και κατά συνέπεια με τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Ανάλογα με την κάθε μας σκέψη ή συναίσθημα, ο εγκέφαλος αυτόματα εκκρίνει ορμόνες και χημικά που ονομάζονται ‘νευροπεπτίδες’. Αυτές οι ορμόνες και νευροπεπτίδες είναι που επηρεάζουν άμεσα και καταλυτικά το ανοσοποιητικό μας σύστημα, ενδυναμώνοντας ή αποδυναμώνοντάς το, ανάλογα.
Βέβαια, δεν θα πρέπει να τρομάξουμε πιστεύοντας ότι κάθε φορά που στεναχωριόμαστε ή θυμώνουμε, κινδυνεύουμε να αρρωστήσουμε. Οι γιατροί και επιστήμονες του χώρου της Ψυχονευροανοσολογίας, τονίζουν ότι δεν είναι οι φυσιολογικές (και αναπόφευκτες) συναισθηματικές εναλλαγές που απειλούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα, αλλά ένα μόνιμο αρνητικό συναίσθημα. Όταν, δηλαδή, το άγχος, η οργή και η στεναχώρια, ‘μονοπωλούν’ την διάθεσή μας, τότε αρχίζει ο κίνδυνος για την φυσική μας υγεία. Αργά αλλά σταθερά θα εξασθενήσουν την φυσική μας άμυνα, προκαλώντας αρχικά μικρής σημασίας προβλήματα, τα οποία όμως με το χρόνο είναι πολύ πιθανό να εξελιχθούν σε σοβαρά προβλήματα υγείας.
Αντίστοιχα, μια μακροχρόνια κυρίως θετική διάθεση, μπορεί να ευεργετήσει την υγεία του σώματός μας θεαματικά.
Είμαστε όμως άνθρωποι, και επομένως έχουμε φόβους και επιθυμίες. Συνεπώς είναι μάλλον αδύνατο για τον μέσο άνθρωπο να αποβάλλει τελείως ή έστω σε μεγάλο βαθμό τα αρνητικά συναισθήματα από την καθημερινότητά του. Ειδικά την «μεγάλη μάστιγα των μοντέρνων καιρών»: το άγχος.
Όμως, σύμφωνα με τις μελέτες της Ψυχονευροανοσολογίας, το άγχος, που συχνά κατηγορείται ως υπαίτιος ποικιλίας προβλημάτων υγείας, δεν είναι απαραίτητα ‘η ρίζα του κακού’. Πολλοί άνθρωποι μπορούν να υπερνικούν το άγχος τους αντιδρώντας πιο σωστά στις καταστάσεις που το έχουν προκαλέσει. Αρκετοί επίσης άνθρωποι, ‘λειτουργούν’ καλύτερα όταν είναι υπό πίεση. Το πρόβλημα ξεκινά όταν το άγχος είναι ανεξέλεγκτο, μόνιμο και καταλυτικό.
Υψηλά επίπεδα αρνητικού άγχους για μεγάλα χρονικά διαστήματα, προκαλούν μόνιμη έκκριση ορμονών στο αίμα, όπως η αδρεναλίνη και η κορτισόλη, οι οποίες δρουν βλαβερά στα ζωτικά συστήματα του οργανισμού και μπορούν να αυξήσουν το σάκχαρο και την πίεση, με τελικό αποτέλεσμα τον διαβήτη ή κάποια καρδιακή ασθένεια. Η συχνή έκκριση αυτών των ορμονών σε μεγάλη διάρκεια, μπορεί να εμποδίσει την ικανότητα του οργανισμού να διατηρηθεί υγιής.
Όταν λοιπόν υπάρχει σωματική δυσφορία που έχει προκληθεί από άγχος (όπως για παράδειγμα δύσπνοια, ταχυκαρδία, ζαλάδα, κλπ) τότε είναι που πρέπει να δώσουμε μεγάλη σημασία στο ‘μήνυμα κινδύνου’ που στέλνει το σώμα μας. Τότε είναι που πρέπει οπωσδήποτε να βρούμε έναν τρόπο να χαλαρώσουμε.
Η προσφορά της Ψυχονευροανοσολογίας στον πόλεμο εναντίον του Καρκίνου
Ο καρκίνος είναι μια ασθένεια που μαστίζει την ανθρωπότητα επί αιώνες και ο πόλεμος εναντίον του συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Συχνά όμως απορούμε βλέποντας τους ανθρώπους που έχουν ασθενήσει και αυτούς που δεν έχουν. Για παράδειγμα, δεν είναι σπάνιο να βλέπουμε ανθρώπους που δεν πίνουν, δεν καπνίζουν, φροντίζουν για την σωματική τους κατάσταση, να εκδηλώνουν καρκίνο.
Αντίθετα, παρατηρούμε ανθρώπους που έχουν κακές συνήθειες, όπως το τσιγάρο και το αλκοόλ ή που γενικότερα δεν προσέχουν την υγεία τους, να μην αντιμετωπίζουν ποτέ το πρόβλημα του καρκίνου.
Αναμφίβολα βέβαια κανείς δεν πρόκειται ποτέ να υποστηρίξει ότι δεν είναι καρκινογόνα κάποια πράγματα όπως το τσιγάρο ή το αλκοόλ. Τι είναι όμως αυτό που ‘σώζει’ κάποιους από τον κίνδυνο και ‘καταδικάζει’ κάποιους άλλους;
Αρχικά, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι από την στιγμή που γεννιόμαστε το ανοσοποιητικό μας σύστημα πολεμά τα καρκινικά κύτταρα, απαγορεύοντάς τους να αναπτυχθούν. Ένα υγιές ανοσοποιητικό σύστημα μας απαλλάσσει από την βλαβερή δράση των καρκινικών κυττάρων, πολύ πριν αυτά αναπτυχθούν σε όγκους. Άλλωστε, είναι ήδη γνωστό ότι ο καρκίνος δεν είναι μια ασθένεια εξωγενής. Αντίθετα, η παρουσία της υποδηλώνει αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα, για μεγάλη χρονική περίοδο, που ως τελικό αποτέλεσμα επιτρέπει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων.
Οι αιτίες αποδυνάμωσης του ανοσοποιητικού συστήματος είναι σίγουρα πολλές. Όμως, μετά από αρκετές έρευνες, φαίνεται ότι μερικές αιτίες είναι πιο συχνές και πιο σημαντικές από άλλες. Κι αυτές εντοπίζονται στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου.
Όπως απέδειξαν οι μελέτες, ο καρκίνος συχνά εμφανίζεται σε διάστημα περίπου 18 μήνες μέχρι 2 χρόνια μετά από ένα δυσάρεστο και συνταρακτικό γεγονός στην ζωή του ασθενή, το οποίο δεν κατάφερε ποτέ να ξεπεράσει. Ένα ψυχοφθόρο διαζύγιο ή ο θάνατος αγαπημένου προσώπου ή μια σημαντική επαγγελματική ή οικογενειακή κρίση, μπορούν να προκαλέσουν σοβαρό ψυχολογικό τραύμα στο άτομο, το οποίο δύσκολα ξεπερνιέται.
Επιπλέον, συνήθως μετά από τόσο σοβαρά γεγονότα, το άτομο τείνει να αλλάζει τρόπο ζωής και διατροφικές συνήθειες προς το χειρότερο. Ίσως να καταφύγει στο αλκοόλ, στα ναρκωτικά ή σε άλλες βλαβερές ουσίες, ίσως να πάψει να τρέφεται σωστά, και πολύ συχνά, λόγω της οργής και της κατάθλιψης που ακολουθούν τέτοια γεγονότα, χάνει την διάθεσή του για υγιείς και ωφέλιμες απασχολήσεις στην ζωή του. Όλ’ αυτά σαφώς επιβαρύνουν περισσότερο την φυσική του υγεία.
Ο πρωτοπόρος ερευνητής και Ψυχοθεραπευτής Lawrence LeShan αναφέρει κάποια χαρακτηριστικά της ψυχολογίας των ατόμων που έχουν προδιάθεση για καρκίνο, και τα ονομάζει «η προσωπικότητα με καρκινική ροπή». Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της προσωπικότητας, είναι η χαμηλή αυτοπεποίθηση και ο καταπιεσμένος θυμός που προκαλούν την έκκριση ορμονών που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και ο καταπιεσμένος θυμός, είναι συνηθισμένα γνωρίσματα της ψυχολογίας του ατόμου που βίωσε ένα σοβαρό γεγονός στη ζωή του.
Ο Dr. Deepak Chopra, ένας από τους επιφανέστερους αντιπροσώπους της θεραπείας μέσω της Ψυχονευροανοσολογίας, εξηγεί:
«Η επαναστατική θεραπευτική σώματος-νου, βασίστηκε σ’ αυτήν την απλή ανακάλυψη: Όπου πάει η σκέψη, πάει και κάποιο χημικό. Αυτή η ανακάλυψη έγινε ένα ισχυρό εργαλείο που μας επιτρέπει να καταλάβουμε, για παράδειγμα, γιατί οι χήρες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού και γιατί οι χρόνια καταθλιπτικοί έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να νοσήσουν. Και στις δύο περιπτώσεις, η καταπονημένη ψυχολογία μεταφράζεται σε βιοχημικά που προκαλούν νόσο.»
Όπως ήδη γνωρίζουμε από την σύγχρονη ιατρική, μετά την αφαίρεση των καρκινογόνων ιστών με χειρουργική επέμβαση τον ‘λόγο’ έχει η ανοσοποιητική άμυνα του ασθενή για να πολεμήσει την πιθανή βακτηριδιακή επίθεση. Γι’ αυτό το ανοσοποιητικό σύστημα παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην καταπολέμηση της επανεμφάνισης ή μετάστασης του καρκίνου.
Το πρόβλημα είναι ότι η διάγνωση καρκίνου από μόνη της προκαλεί σοβαρό συναισθηματικό πλήγμα, που φυσικά δεν διευκολύνει καθόλου την κατάσταση του ασθενή.
Ο πανικός, ο φόβος και η απόγνωση που ακολουθούν την διάγνωση και εξακολουθούν να υφίστανται καθ’ όλη την διάρκεια των επεμβάσεων και θεραπείας, επιβαρύνουν ακόμα περισσότερο το ήδη αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό του σύστημα. Σε κάποιες μάλιστα περιπτώσεις, μπορούν να προκαλέσουν την ραγδαία εξέλιξη της ασθένειας.
Για να μπορέσουμε λοιπόν να πολεμήσουμε τον καρκίνο, θα πρέπει πρώτα να εξασφαλίσουμε την ψυχολογική ανάκαμψη του ασθενή, ώστε να επιτύχουμε την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού του συστήματος. Η Ψυχονευροανοσολογία κινείται πρακτικά με σκοπό την ενίσχυση της ψυχολογικής κατάστασης του ασθενή.
Το 1932, ο Γερμανός Ψυχίατρος Johannes Schultz, παρουσίασε μια τεχνική την οποία ονόμασε ‘Αυτογενετική’ η οποία, όπως παρατήρησε, μπορεί να βελτιώσει την ψυχολογική κατάσταση των ασθενών και κατά συνέπεια να ενισχύσει το ανοσοποιητικό τους σύστημα. Η τεχνική αυτή προϋποθέτει περίπου ένα τέταρτο της ώρας κάθε μέρα, κατά προτίμηση μετά το πρωινό ξύπνημα, και δεν είναι τίποτε περισσότερο πέραν μιας απλουστευμένης μορφής Γιόγκα και οραματισμού, όπως και ο ίδιος δήλωσε.
Πολύ αργότερα, η εξειδικευμένη νοσηλεύτρια Margaret Hidderley, ενδιαφέρθηκε για την επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητας της ‘Αυτογενετικής’. Διεύθυνε έρευνα διάρκειας δύο μηνών, σε ασθενείς με καρκίνο. Οι 31 γυναίκες που έλαβαν μέρος στην έρευνα, ήταν ασθενείς με καρκίνο του μαστού σε πρώιμο στάδιο, μετά από μαστεκτομή και αφ’ ότου είχαν ήδη λάβει ανοσοενισχυτική ακτινοθεραπεία. Οι γυναίκες χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες. Η Ομάδα ‘Α’ λάμβανε μονάχα κατ’ οίκον απλές ιατρικές επισκέψεις. Η Ομάδα ‘Β’ λάμβανε κατ’ οίκον ιατρικές επισκέψεις και ακολουθούσε την τεχνική και το πρόγραμμα της ‘Αυτογενετικής’. Με την έναρξη της έρευνας λήφθηκαν κύτταρα Τ και Β απ’ όλες τις ασθενείς και κατόπιν ξαναλήφθηκαν στην λήξη, για να συγκριθούν. Τα κύτταρα αυτά θα έδιναν πληροφορίες για τις πιθανές μεταβολές στο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα κύτταρα των γυναικών της Ομάδας ‘Α’ έδειξαν μικρές έως καθόλου μεταβολές. Αντίθετα, τα κύτταρα των γυναικών της Ομάδας ‘Β’ έδειξαν αυξημένη ανοσολογική ανταπόκριση.
Η Janice Kiecolt-Glaser, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής και Ψυχολογίας του Ιατρικού Κολλεγίου Ιατρικής του Οχάιο, σε συνεργασία με τον Dr. Ronald Glaser, διεξήγαγαν σειρά ερευνών σε ασθενείς με AIDS και σε ασθενείς με καρκίνο. Προσέφεραν ψυχολογική υποστήριξη και οδηγίες για την διαχείριση του άγχους και των αρνητικών συναισθημάτων που προκαλεί η ασθένεια στον πάσχοντα. Μετά από έξι μήνες εντατικής παρακολούθησης και ψυχολογικής καθοδήγησης, παρουσιάστηκε σημαντική βελτίωση στην λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών.
Η αρχαία γνώση σε συνεργασία με την νέα επιστήμη
«Προτιμώ να γνωρίζω τον άνθρωπο που έχει την ασθένεια, παρά την ασθένεια που έχει ο άνθρωπος» – Ιπποκράτης
Για περισσότερα από 5.000 χρόνια, η Ιατρική, με πρωτοπόρους τους Κινέζους, τους Ινδούς και τους Έλληνες της αρχαιότητας, στήριζε την υγεία του σώματος στην καλή ψυχολογία του ατόμου. Μια μεγάλη ποικιλία προληπτικών και θεραπευτικών μεθόδων είχαν αναπτυχθεί γι’ αυτό το λόγο, με σημαντικότερες αυτές του διαλογισμού και της αυτογνωσίας.
Μετά από πολύχρονες έρευνες της σύγχρονης επιστήμης, αποδείχθηκε ότι ο διαλογισμός μπορεί πράγματι να συμβάλλει σημαντικά στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας όπως η χοληστερίνη, το άσθμα, δυσλειτουργίες του πεπτικού συστήματος, χρόνιους πόνους των νεύρων, ημικρανίες, αλλά και σε πιο σοβαρά προβλήματα, όπως ο καρκίνος.
Η θεραπευτική μέθοδος που ακολουθεί και προτείνει η Ψυχονευροανοσολογία, τείνει να ξεφεύγει από τις γνωστές θεραπείες της κλασσικής επιστήμης. Αναζητώντας και ερευνώντας θεραπευτικές μεθόδους από κάθε κλάδο και εποχή, τελικά καταλήγει σε έναν συνδυασμό Ψυχολογίας και αρχαίων γνώσεων αυτογνωσίας και διαλογισμού.
Ο Dr. Adrian White του Πανεπιστημίου Ιατρικής του Exeter, δήλωσε ότι «υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες αποδείξεις ότι ο διαλογισμός είναι μια χρήσιμη και ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας».
Όπως τα αρνητικά συναισθήματα μπορούν να αποδυναμώσουν το ανοσοποιητικό, έτσι τα θετικά συναισθήματα μπορούν να το ενδυναμώσουν. Η ελπίδα, η αυτοπεποίθηση, η εμπιστοσύνη, η χαρά, η αγάπη και το γέλιο, προκαλούν την έκκριση των ορμονών ντοπαμίνη και μη-επινεφρίνη, σε συνδυασμό με ενδορφίνες, που ενισχύουν την καλή λειτουργία και υγεία του ανοσοποιητικού.
Οι έρευνες έχουν αποδείξει ότι η διάθεσή μας μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο ακόμα και στα ‘καθημερινά’ και ακίνδυνα προβλήματα υγείας, όπως για παράδειγμα μια γρίπη ή ένα απλό συνάχι. Όπως παρατηρήθηκε, οι ήρεμοι και ευτυχισμένοι άνθρωποι έχουν πολύ μικρότερες πιθανότητες να νοσήσουν, και εάν νοσήσουν αναρρώσουν ταχύτερα.
Επιπλέον, είναι απαραίτητο να δοθεί χρόνος χαλάρωσης στο σώμα, διότι τότε είναι που μπορεί να γίνει η διαδικασία καθαρισμού του οργανισμού από ότι δημιουργήθηκε κατά την διάρκεια του μεταβολισμού. Κατά την διάρκεια της χαλάρωσης, τα λευκά αιμοσφαίρια έχουν απεριόριστη πρόσβαση σε ενέργεια, κι έτσι απαλλάσσονται από βακτήρια και απόβλητα.
Έχοντας γνώση αυτών, η Ψυχονευροανοσολογία συνιστά καθημερινές ασκήσεις χαλάρωσης για τουλάχιστον μισή ώρα. Την τεχνική αυτών των ασκήσεων αντλεί από τις αρχαίες γνώσεις διαλογισμού και συμπεριλαμβάνουν την συνειδητοποίηση της σχέσης του νου με το σώμα και την παρότρυνση για αυτογνωσία.
Οι τεχνικές διαλογισμού ποικίλουν και μπορούν να είναι από πολύ απλές έως ιδιαίτερα πολύπλοκες. Για τους ανθρώπους που δεν έχουν τον χρόνο (ή την διάθεση) να εκπαιδευτούν στις πιο απαιτητικές τεχνικές, προτείνονται μέθοδοι απλούστατοι, όπως είναι η ελεγχόμενη αναπνοή και ο οραματισμός ευχάριστων εικόνων που προκαλούν την χαρά και την χαλάρωση στο άτομο.
Ειδικά για το συχνότατο πρόβλημα του άγχους, οι τεχνικές διαλογισμού με ελεγχόμενη αναπνοή φάνηκαν αποτελεσματικότατες. Ελέγχοντας την αναπνοή μας, βοηθάμε στην καλύτερη οξυγόνωση του εγκεφάλου, την ομαλότερη λειτουργία του κυκλοφοριακού και κατ’ επέκταση στην αποβολή των βλαβερών ορμονών που εκκρίνονται λόγω του άγχους. Σε άτομα που πάσχουν από κρίσεις πανικού λόγω άγχους, παρατηρήθηκε η γρήγορη ανάκτηση ψυχραιμίας έως ακόμα και η εξ’ ολοκλήρου αποτροπή της κρίσης, απλά με το να συγκεντρώνονται και να ελέγχουν την αναπνοή τους όταν αισθάνονταν ότι η κρίση πλησιάζει.
Ο Henry Dreher, διακεκριμένος συγγραφέας, ερευνητής Ψυχονευροανοσολογίας και σύμβουλος Καρκινοπαθών, είπε ότι:
«η ‘Δύναμη Ανοσίας’ αποδεικνύεται από ένα άτομο που είναι ικανό να βρει χαρά, νόημα, ακόμα και υγεία, όταν η ζωή χτυπά με τις μεγαλύτερες προκλήσεις της».
Η αρχαία τεχνική του διαλογισμού και της αυτογνωσίας, μπορεί να βοηθήσει το άτομο να βρει αυτήν την δύναμη.
Συχνά, δεν επιτρέπουμε στα αρνητικά μας συναισθήματα να εκδηλωθούν και προτιμούμε να τα καταπνίγουμε, πολλές φορές μάλιστα ακόμα και να αρνούμαστε την ύπαρξή τους. Σύμφωνα όμως με μελέτες που διεύθυνε ο Desmond T. O’ Leary το 1990, αποδείχθηκε ότι η συσσώρευση αρνητικών συναισθημάτων δεσμεύει πόρους του ανοσοποιητικού συστήματος. Αντίθετα, τα άτομα που εξωτερίκευσαν τα συναισθήματά τους, είχαν πολύ πιο ικανοποιητική αντίδραση του ανοσοποιητικού και γενικότερα ήταν υγιέστερα από τα άτομα που καταπίεσαν τα συναισθήματά τους. Αυτό διότι με το να αφήνουν τα συναισθήματά τους να εκδηλωθούν, αποδεσμεύονταν από το βάρος τους κι επομένως μπορούσαν μετά να χαλαρώσουν και να ηρεμήσουν, επιτρέποντας έτσι στο ανοσοποιητικό να ανακτήσει τις δυνάμεις του.
Όπως πολλοί Ψυχολόγοι υποστηρίζουν, ακόμα και η προσευχή είναι μια ιδιαίτερα ωφέλιμη τεχνική για την ψυχολογία του ατόμου. Προσευχόμενοι, όταν η προσευχή είναι ειλικρινής και αβίαστη, επιτρέπουμε στα συναισθήματά μας να εκδηλωθούν. Το αποτέλεσμα είναι μια συναισθηματική εκτόνωση και κατ’ επέκταση ανακούφιση, που δρα θετικά στην ψυχολογία μας κι επομένως και στην φυσική μας υγεία.
Πρόσφατες έρευνες απέδειξαν ότι και η τήρηση ημερολογίου μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην απαλλαγή από βλαβερά συναισθήματα. Αυτή είναι μια χρήσιμη ανακάλυψη για τους ανθρώπους που δεν είναι συνηθισμένοι να εκδηλώνουν σε άλλους τα όσα αισθάνονται, ούτε είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι ώστε να αισθανθούν την ανάγκη να προσευχηθούν. Τηρώντας προσωπικό ημερολόγιο, μπορούν να καταγράψουν τα συναισθήματα που τους βαραίνουν κι έτσι να απαλλαχθούν από αυτά χωρίς να βρεθούν στην δύσκολη θέση του να τα εξωτερικεύσουν σε άλλους.
Ο Ψυχολόγος James Pennebaker διεύθυνε σχετική έρευνα για την επίδραση της γραπτής εκδήλωσης των συναισθημάτων στο ανοσοποιητικό. Ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να γράψουν για συναισθηματικά θέματα, επιτρέποντας στους μισούς ν’ αφήσουν την σκέψη τους ελεύθερη ενώ στους υπόλοιπους τέθηκαν περιορισμοί. Πάρθηκε αίμα από τους συμμετέχοντες πριν και μετά από κάθε πειραματική ακρόαση. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική αύξηση των κυττάρων του ανοσοποιητικού σ’ αυτούς που έγραψαν θέματα συναισθηματικού περιεχομένου χωρίς περιορισμό. Αντίθετα, σ’ όσους υπήρξε περιορισμός, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση των κυττάρων του ανοσοποιητικού.
______________________
Βιβλιογραφία
• Mind-Body Unity: A New Vision for Mind-Body Science and Medicine, του Henry Dreher.
• Molecules of Emotion: The Science Behind Mind-Body Medicine, της Dr. Candace Pert.
• Emotional Intelligence and Social Intelligence: The New Science of Human Relationships, του Daniel Goleman Ph.D.
• How To Meditate, του Lawrence LeShan, Ph.D.
• Relationships between Physical and Mental Health, του Reynold A. Jensen, M.D.
• Μια Ανασκόπηση της Ψυχονευροανοσολογίας, της Dr. Margo de Kooker.
• Επιπτώσεις του Άγχους και των Ψυχολογικών Διαταραχών στο Ανοσοποιητικό Σύστημα, του David B. Beaton.
• Διαλογισμός – Ανοσοποιητικό σύστημα, των Jonathan C. Smith, Richard J. Davidson, και Jon Kabat-Zinn.
Leave a Reply