Malleus Maleficarum

Το Malleus Maleficarum (Το Σφυροκόπημα των Μαγισσών) υπήρξε το εγχειρίδιο των σκληρών Ιεροεξεταστών του Μεσαίωνα, όπου γράφηκε κατά την διάρκεια της μαζικής υστερίας ενάντια των «αιρετικών».
Αρχικά εκδόθηκε στην Γερμανία το 1486, και γρήγορα μεταφράστηκε και εκδόθηκαν πάμπολλα αντίτυπα στην Ευρώπη και ειδικότερα στην Αγγλία. Οι επιπτώσεις του εγχειριδίου έγιναν ιδιαίτερα αισθητές στις διάσημες «Δίκες Μαγισσών» της Αμερικής για τουλάχιστον 200 χρόνια.
Συγγραφείς του Malleus Maleficarum υπήρξαν δύο Ιεροεξεταστές, ο Χένριχ Κράμμερ και ο Τζάιμς Σπρέντερ, οι οποίοι και εξουσιοδοτήθηκαν από τον Πάπα στις 9 Δεκεμβρίου του 1484 να εκδιώξουν της Μάγισσες από την Βόρεια Γερμανία. Ο πραγματικός όμως σκοπός του Πάπα ήταν να εξολοθρεύσει την Προτεσταντική αντίσταση και να εδραιώσει την απόφαση του Πάπα Αλεξάνδρου IV που είχε γίνει το 1258 σχετικά με τον διωγμό των αιρετικών.
Έτσι, το Malleus Maleficarum εξαπλώθηκε σε όλη την Γερμανία, την Αγγλία και την υπόλοιπη Ευρώπη, και τα Καθολικά και τα Προτεσταντικά αστικά δικαστήρια το υιοθέτησαν πολύ σύντομα.
Οι πληροφορίες για την δράση και το ιστορικό των Κράμμερ και Σπρέντερ δεν είναι ολοκληρωμένες, γνωρίζουμε όμως ότι και οι δύο υπήρξαν ηγούμενοι Δομινικιανού Τάγματος αλλά παρ’ όλα αυτά, όταν έφτασαν στην Γερμανία με την σφραγίδα του Πάπα, έλαβαν ψυχρότατη υποδοχή, χαρακτηριζόμενοι ως δυσάρεστες προσωπικότητες, και δεν ήταν λίγοι οι Πάστορες που τους εκδίωξαν, επικαλούμενοι εκκλησιαστική επικήρυξη περί Ιεροεξεταστών που υπεξαιρούσαν χρήματα για προσωπικές τους ανέσεις. Και οι δύο άντρες, αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ενεπλέκονταν σε πάσης φύσεως παρανομίες.
Ο Κράμμερ είχε αρχικά διοριστεί Ιεροεξεταστής το 1474, στις επαρχίες Τύρολο, Βοημία, Σάλσμπουργκ και Μοράβια, όπου με δόλο κατηγορούσε ανθρώπους ως μάγους/μάγισσες και τους βασάνιζε μέχρι θανάτου. Ο Επίσκοπος του Μπρίξτεν ερεύνησε την υπόθεση και τελικά τον εκδίωξε.
Και οι δύο άντρες είχαν ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, και ο Κράμμερ το 1485 συνέγραψε ένα σαφές εγχειρίδιο Μαγείας όπου αργότερα περιλήφθηκε στο Malleus Maleficarum.
Το Malleus Maleficarum περιείχε οδηγίες για αναγνώριση, ανακρίσεις και βασανισμό των μαγισσών. Οι λεπτομέρειες για τον βασανισμό είναι φρικιαστικές, και αναφέρονται με εντυπωσιακή ψυχρότητα! Προδίδουν επίσης συγγραφέα όπου έχει πειραματιστεί εκτενώς στο ανθρώπινο σώμα, γνωρίζοντας την ανθεκτικότητά του καθώς και το πώς γίνεται να διατηρηθεί ζωντανό και με όλες τους τις αισθήσεις κατά την διάρκεια βασανιστηρίων, ώστε να παρατείνεται όσο το δυνατό περισσότερο το μαρτύριό… (Αποφεύγω να δώσω παραδείγματα πάνω σε αυτό το θέμα, μιας και δεν μπορεί να το αντέξει το στομάχι μου, και είμαι σίγουρη ότι δεν θα μπορέσει να το αντέξει κανένας νοητικά υγιής άνθρωπος).

Ο σεξισμός επίσης στο εγχειρίδιο είναι διάχυτος, μιας και ξεκάθαρα αναφέρει ότι παρ’ όλο που και άντρες και γυναίκες μπορούν να γίνουν μάγοι και μάγισσες αντίστοιχα, οι ύποπτες για εξάσκηση της μαγείας είναι οι γυναίκες, επεξηγώντας τον ισχυρισμό ως «…το γυναικείο φύλο ενδιαφέρεται περισσότερο για την σάρκα απ’ ότι το αρσενικό. Η γυναίκα δημιουργήθηκε από το πλευρό άνδρα, επομένως είναι ατελές πλάσμα, ανάπηρο, και δεν ανήκει στο προνομιούχο φύλο το οποίο επέλεξε ο Χριστός να ενσαρκωθεί…» επίσης αναφέρεται ότι «…η μαγεία εξαπλώνεται στις γυναίκες λόγω της διαμάχης και τον φθόνο μεταξύ παντρεμένων και ανύπαντρων γυναικών, το οποίο είναι και χαρακτηριστικό του γυναικείου είδους…». Αν και οι συγγραφείς υποστήριζαν ότι δεν ήταν μισογύνηδες, όλα τους τα έργα είναι διάχυτα με ένα παθολογικό μίσος για τις γυναίκες, και διαβάζοντας το εγχειρίδιο με μάτι ψυχολόγου, αναμφισβήτητα διακρίνουμε τον μισογυνισμό τους, και ειδικότερα διαβάζοντας σε κεφάλαιο περί «της δύναμης των γυναικών να εκμεταλλεύονται και να διαφθείρουν την αγνή φύση του άντρα, με σκοπό την συνουσία».
Το Malleus Maleficarum διαχωρίζεται σε τρία μέρη. Σε κάθε ένα από αυτά, θέτονται ερωτήματα τα οποία απαντούνται υποθετικά και αντιφατικά.
Στο πρώτο μέρος, αποπειράται να εξηγηθεί πως ο Σατανάς και οι μάγισσές του συνεργάζονται, «με την άδεια του Μεγαλοδύναμου» (!!!) για να επιφέρουν δεινά στους άντρες και σε όλα τα ζώα (!!!), συμπεριλαμβανομένου να τα δελεάζουν σεξουαλικά, να καταστρέφουν την γονιμότητά τους και να μεταμορφώνουν τους άντρες σε ζώα και τα ζώα σε άντρες (!!!).
Στο δεύτερος μέρος, αναφέρεται το πώς οι μάγισσες κάνουν μάγια και ξόρκια, και πως μπορεί κανείς να προφυλαχθεί από αυτά. Μεγάλη σημασία δίδεται στην «συμφωνία με τον Διάβολο» και για το πώς υπογράφεται συμβόλαιο με αυτόν. Τονίζεται μάλιστα ιδιαίτερα ότι αν και οι γυναίκες κατέχουν έμφυτα την δύναμη του Σατανά, οι άντρες δεν έχουν καμία τέτοια δύναμη από μόνοι τους, παραμόνο εάν έχουν κάνει συμφωνία με τον Διάβολο (!!!)
Οι συγγραφείς ισχυρίζονταν ότι όλες τις πληροφορίες όσον αφορά το πώς εξασκείται η μαγεία, πως γίνονται τα μάγια, τα ξόρκια και οι «συμφωνίες με το Διάβολο», τις έλαβαν από «ανακρίσεις» μαγισσών. Αυτές οι «ανακρίσεις», ήταν ουσιαστικά τα απάνθρωπα βασανιστήρια και με τα οποία ο Κράμμερ και ο Σπρένγκερ υποχρέωναν τις ανακρινόμενες να υπογράψουν χαρτιά στα οποία αποδέχονταν ότι έκαναν τα όσα αναγράφονταν σε αυτά.
Το τρίτο μέρος, έχει να κάνει με την νομική διαδικασία κατηγορίας μαγισσών. Συμπεριλαμβάνει οδηγίες για το πώς θα πρέπει να παίρνεται η κατάθεση, η αποδοχή των εγκλημάτων, η διαδικασία της δίκης και των βασανιστηρίων καθώς και οδηγίες για την ποινή. Μεταξύ των άλλων, αναφέρεται επίσης ότι οι καταθέσεις μαρτύρων οι οποίοι είναι εχθρικοί έναντι των κατηγορουμένων, θα πρέπει να γίνονται αποδεκτές και να θεωρούνται έγκυρες (!!)
Οδηγίες για τα βασανιστήρια δίδονται με ψυχρότητα, όπως ανέφερα και προηγουμένως, και τονίζεται ότι εάν η/ο κατηγορούμενη/ος δεν έχει ομολογήσει μετά από έναν περίπου χρόνο στην φυλακή, είναι κίνητρο για να βασανιστεί. Οπότε, οι ομολογίες κατά την διάρκεια βασανιστηρίων θεωρούνται έγκυρες (!!!)
Οι δικαστές δικαιούνται να πουν ψέματα στην/στον κατηγορούμενη/ο, υποσχόμενοι επιείκεια εάν ομολογήσουν (!!!) δικαιολογώντας αυτό ως «για το καλό της κοινωνίας»!
Επέτρεπε μερική επιείκεια για ορισμένα εγκλήματα, αλλά τονίζει ιδιαίτερα ότι η θανατική ποινή είναι η επιθυμητή, μιας και όσο περισσότερες μάγισσες θανατωθούν, τόσο το καλλίτερο!!
Οι αντιφάσεις στο εγχειρίδιο είναι αναρίθμητες. Από την μια αναφέρει ότι οι μάγισσες έχουν ως μοναδικό σκοπό να βλάψουν την ηθική και τους άντρες, και παρακάτω αναφέρει ότι μονάχα οι μικρόψυχοι και μοχθηροί άνθρωποι κινδυνεύουν από τις μάγισσες… Από την μια τονίζει ότι οι δικαστές που δικάζουν τις μάγισσες είναι απρόσβλητοι από τα μάγια τους, και παρακάτω αναφέρει τρόπους προστασίας των δικαστών από τα μάγια. Ένας από αυτούς τους τρόπους ήταν να κουρεύουν τελείως την μάγισσα μιας και τα μαλλιά της είναι όλη η μαγική της δύναμη (!!!) και να προχωρά ανάποδα και γυμνή, με την πλάτη στον δικαστή ώστε να μην μπορεί να του ρίξει «το μάτι του κακού».
Παρ’ όλη την βαναυσότητά του, το Malleus Maleficarum αγαπήθηκε και χρησιμοποιήθηκε πολύ από τους Ιεροεξεταστές. 14 επανεκδόσεις τυπώθηκαν μέχρι το 1520, και άλλες 16 μέχρι το 1669! Έγινε το θεμελιώδες εγχειρίδιο κάθε Ιεροεξεταστή και Δικαστή, και αργότερα συγγραφείς βάσισαν τα έργα τους σε αυτό. Αυτό που τιμήθηκε περισσότερο απ’ όλα, ήταν ότι ταύτιζε την μαγεία με τα αιρετικά (κατά τους Καθολικούς και Προτεστάντες) χριστιανικά δόγματα! Είναι επίσης πραγματικά ελάχιστες οι δίκες κατά τις οποίες η/ο κατηγορούμενη/ος βρέθηκαν αθώοι… αλλά ακόμα και αυτοί, αθωώθηκαν μετά θάνατον… Ακόμα και με την παραμικρή υποψία, άνθρωποι κατηγορούνταν και καταδικάζονταν. Υπάρχουν μαρτυρίες για ανθρώπους που κατηγορήθηκαν, βασανίστηκαν και καταδικάστηκαν επειδή εθεάθησαν να κάνουν βόλτα στο δάσος ή να κόβουν βότανα το βράδυ, να χαϊδεύουν μαύρη γάτα, να μην φορούν σταυρό, να μιλάνε μόνοι τους… Η λίστα της παράνοιας ήταν μακριά, αλλά οι υπ’ αριθμών ένα ύποπτοι, ήταν οι έχοντες κόκκινα μαλλιά…
Σήμερα, το Malleus Maleficarum, έχει καταδικαστεί και αποδοκιμαστεί, όχι μόνο από Παγανιστές, αλλά και από Ιερείς όλων των Χριστιανικών δογμάτων όπως και άλλων θρησκειών, ακόμα και από άθεους ή αγνωστικιστές, από επιστήμονες, ψυχολόγους, και γενικά όσους έτυχε να το διαβάσουν, δικαίως χαρακτηρίζοντάς το ως «τερατούργημα διάχυτο από διανοητική διαφθορά» και ως «σοβαρά διαταραγμένη πνευματική κατάσταση, όπου εμφαίνεται ούτε η Χριστιανική φιλανθρωπία ούτε η διδασκαλία της Καινής Διαθήκης, παραμόνο ο νοσηρός φανατισμός και η εγκληματική ψυχασθένεια». Αλλά ακόμα και οι τόσο γλαφυροί χαρακτηρισμοί του, δεν μπορούν να αγγίξουν την φρικαλεότητά του… Το Malleus Maleficarum ευθύνεται κατά ένα μεγάλο μέρος για την μαζική παράνοια της Ιεράς Εξέτασης του Μεσαίωνα, για τον αποτρόπαιο βασανισμό και την θανάτωση εκατοντάδων ανθρώπων εκείνα τα χρόνια, μεταξύ των οποίων πολλά παιδιά καθώς ακόμα και ζώα ως όργανα του Σατανά… Ακόμα και οι νεκροί δεν ήταν ασφαλείς, μιας και αν υπήρχε υπόνοια ότι υπήρξαν αιρετικοί εν ζωή, ξεθάβονταν, διαμελίζονταν και καίγονταν. Οι περιουσίες «ύποπτων» νεκρών και όλων των κατηγορουμένων κατάσχονταν, ως «αποκτήματα με σατανικά μέσα». Τα ιστορικά στοιχεία αναφέρουν εκατοντάδες οικογένειες όπου έμειναν άστεγες και άπορες λόγω κατηγορίας κάποιου μέλους της οικογένειάς τους, νεκρού ή όχι.
Το «περίεργο» όμως είναι ότι όταν καταργήθηκε ο νόμος περί κατάσχεσης της περιουσίας των κατηγορουμένων, το «κυνήγι των μαγισσών» σταμάτησε μέσα σε ελάχιστους μήνες… Τα συμπεράσματα δικά σας…