«…Εγώ Είμαι το Νερό της Ζωής,
που κυλά για να ξεδιψάσει τον διψασμένο Άνθρωπο…»
ESOTERIC ASTROLOGY, Alice Bailey
«…Όποιος πιστεύει σε μένα, όπως είπε η γραφή,
ποτάμια από ζωντανό νερό θα ρεύσουν από την κοιλιά του…»
Ιν. 7:38
Όταν ξεκινά η περίοδος των βροχών που «ξυπνούν» τη Γη μετά τον λήθαργο του Χειμώνα και αρχίζουν να την προετοιμάζουν για την Άνοιξη, ο Ήλιος εμφανίζεται στον Οίκο του Υδροχόου. Η Γη τώρα προετοιμάζει τους σπόρους και τους καρπούς της, και χρειάζεται νερό για να συμβεί αυτό. Ο αστερισμός του Υδροχόου λοιπόν, δεν είναι τυχαίο που απεικονίζεται ως ένας άνδρας που ρίχνει νερό από μια υδρία, ποτίζοντας τη Γη….
Ο Υδροχόος είναι το ενδέκατο κατά σειρά ζώδιο στον Ζωδιακό Κύκλο. Ο αριθμός ένδεκα, για την Πυθαγόρια Αριθμολογία, χαρακτηρίζεται ως «κυρίαρχος αριθμός», διότι είναι δύο μονάδες, δηλαδή οι δύο Αρχές: η Γέννηση και η Αναγέννηση. Ο αριθμός ένδεκα όμως, δίνει περισσότερη έμφαση στην Αναγέννηση.
Μετά την φυσική του γέννηση, ο άνθρωπος ίσως βιώσει την ανάγκη να αναζητήσει την πνευματική του αφύπνιση. Αμέσως μόλις συνειδητοποιήσει αυτήν την ανάγκη, θα προσπαθήσει να κάνει κάτι για την ικανοποιήσει. Με την πρώτη του προσπάθεια, κάνει ένα καθοριστικό βήμα: περνά από την ιδέα στην πράξη -στον αριθμό ένδεκα.
Ο αριθμός ένδεκα είναι η πρώτη υλοποίηση των πνευματικών ιδεών, η πρώτη εφαρμογή τους. Είναι ο αριθμός που «ανοίγει έναν νέο κύκλο», ένα «μονοπάτι» προς την πνευματική αφύπνιση, την διαίσθηση, τον ιδεαλισμό, τον οραματισμό και τη Θεϊκή γνώση.
Στην ελληνική μυθολογία ο Υδροχόος συχνά ταυτίζονταν με τον Οδυσσέα, τον έξυπνο και «πολύτροπο» βασιλιά της Ιθάκης, που ξεκίνησε το ταξίδι του από την Τροία για την Ιθάκη αλλά βρέθηκε να περιπλανιέται στην θάλασσα για δέκα ολόκληρα χρόνια, περνώντας τόσες περιπέτειες. Το ταξίδι του Οδυσσέα είναι άλλη μια από τις πολλές πολυεπίπεδες ιστορίες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας, που κρύβει το εσωτερικό, συμβολικό μήνυμα του ταξιδιού προς την Θεϊκή Γνώση.
Η εσωτερική διδαχή του Υδροχόου είναι η υπηρεσία στο κοινό καλό, που γίνεται μέσω της προσφοράς, διότι αυτός που υπηρετεί είναι αυτός που προσφέρει, ενώ αυτός που υπηρετείται δεν προσφέρει τίποτα. Ο Υδροχόος είναι ο υπηρέτης της ανθρωπότητας, που προσφέρει σε αυτήν διδάσκοντάς την. Η διδασκαλία του είναι πνευματική και ανυψώνει τον άνθρωπο απαλλάσσοντάς τον από τις «αμαρτίες», δηλαδή τις αστοχίες της ύλης.
«Αμαρτία» κυριολεκτικά σημαίνει «αστοχία». «Άνθρωπος» σημαίνει -κατά μια ερμηνεία- «άνω θρώσκω» δηλαδή «κοιτώ ψηλά» ή και «στοχεύω ψηλά», με την μεταφορική έννοια της λέξης «ψηλά». Ο άνθρωπος, όντας ένα ον πλασμένο «κατ’ εικόνα και ομοίωση» (Γένεση 1:27) του Θεού, είναι ικανός τόσο για μεγαλουργήματα όσο και για ανοσιουργήματα. Όλα ξεκινούν από μέσα του, από τις σκέψεις και τις επιθυμίες του.
Το πρόβλημα είναι ότι οι σκέψεις και οι επιθυμίες του έχουν μεγαλύτερη ροπή προς τα ανοσιουργήματα παρά προς τα μεγαλουργήματα. Όταν οι ανούσιες και πρωτόγονες επιταγές της ύλης τον παρασύρουν και τότε ο άνθρωπος χάνει τον στόχο του, που είναι η ανύψωσή του. Αστοχούμε ως άνθρωποι όταν είμαστε πνευματικά οκνηροί, επιτρέποντας στην ύλη να υπερισχύει του πνεύματος, όταν δηλαδή αφιερώνουμε στην ύλη περισσότερο χρόνο απ’ όσο χρειάζεται, σε βάρος της πνευματικής μας εξέλιξης. Ο Υδροχόος ανταποκρίνεται στον άνθρωπο που, καθώς αφυπνίζεται, απαιτεί την πνευματική του ελευθερία από τα στενά όρια της σάρκας του. Μετά την «φυλάκισή» του από τον σκοτεινό και κρύο Χειμώνα, επαναστατεί αποζητώντας την θέρμη και λάμψη του φωτός.
Ας κάνουμε σ’ αυτό το σημείο μια μικρή παύση για να αναλύσουμε τη διαφορά μεταξύ νου, πνεύματος και ψυχής: Η ελληνική γλώσσα εμπεριέχει τόση σοφία που είναι πραγματικά κρίμα να την χρησιμοποιούμε χωρίς να κατανοούμε την γνώση που περικλείει. Τα γένη που έχουν δοθεί στη κάθε λέξη και έννοια δεν είναι τυχαία. Ο Νους είναι γένους αρσενικού διότι δρα όπως η αρσενική Αρχή -είναι δυναμικός, ταχύς και ανυπόμονος, γι’ αυτό είναι ο «κύριος» του συνειδητού μέρους του ανθρώπου. Εστιάζεται στην υλική πραγματικότητα διότι αυτήν εξυπηρετεί. Αυτό φυσικά δεν είναι κάτι το κακό, διότι εάν ο άνθρωπος δεν χρησιμοποιούσε το νου του, δεν θα κατάφερνε να επιβιώσει. Ο Νους λοιπόν επιβάλλεται να είναι «προσγειωμένος» και να ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με όσα θα βοηθήσουν τον άνθρωπο στην επιβίωση και βελτίωση της ύπαρξης της ύλης του. Ο Νους είναι αυτός που θα σκεφτεί τους καλύτερους τρόπους για να ντυθεί, να φάει και να ξεκουραστεί το σώμα. Οτιδήποτε πέραν αυτών, δεν τον απασχολεί εύκολα.
Η Ψυχή είναι γένους θηλυκού διότι δρα όπως η θηλυκή Αρχή: είναι παθητική, ήπια, συναισθηματική και γι’ αυτό είναι η «κυρία» του υποσυνείδητου μέρους του ανθρώπου. Εστιάζεται στην πραγματικότητα πέραν της υλικής ύπαρξης, διότι απ’ αυτήν προέρχεται. Η Ψυχή είναι η «Θεϊκή πνοή» μέσα στον κάθε άνθρωπο, που αδιαφορεί για τα λεγόμενα «επίγεια» θέματα. Δεν την προβληματίζει το που θα βρει τροφή, με τι θα ντυθεί ή που θα ξεκουραστεί, διότι πολύ απλά δεν έχει ανάγκη τίποτε απ’ όλ’ αυτά.
Όπως λοιπόν γίνεται σαφές, υπάρχει ένα μεγάλο χάσμα μεταξύ Νου και Ψυχής. Είναι και τα δύο απαραίτητα μέρη της ύπαρξης του ανθρώπου αλλά είναι φανερό πως αδυνατούν να επικοινωνήσουν άμεσα, πόσο μάλλον να συνεργαστούν.
Αυτό το χάσμα γεφυρώνει το Πνεύμα. Είναι γένους ουδέτερου διότι μπορεί να δράσει και ως αρσενικό και ως θηλυκό. Επομένως, μπορεί να επικοινωνήσει και να καταλάβει και τις δύο Αρχές. Το Πνεύμα συνεργάζεται με τον Νου προσφέροντάς του την Θεία Έμπνευση που λαμβάνει από την Ψυχή. Με αυτόν τον τρόπο κάνει το Θείο αντιληπτό στο Νου, «συγκρατώντας» το Νου ώστε να μην απασχολείται με τις ανάγκες τις ύλης περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται. Να μην προσκολλάται δηλαδή στην ύλη αδιαφορώντας για την Ψυχή του. Με άλλα λόγια, το Πνεύμα είναι η «φωνή της συνείδησης». Χωρίς το Πνεύμα ο άνθρωπος δεν θα διέφερε καθόλου από κάθε άλλο πλάσμα της Γης. Το Άγιο Πνεύμα κατέχει τόσο σημαντική θέση στην Θεία Τριάδα, επειδή είναι ο σύνδεσμός μας με το Θείο.
Όπως θα δούμε και στη συνέχεια της ιστορίας του Ιησού, οι συμβολισμοί της ένωσης των δύο Αρχών, θνητός Νους και αθάνατη Ψυχή μέσω του Πνεύματος, είναι συχνοί και εμφανίζονται με διάφορους τρόπους. Στα Ευαγγέλια ο Ιησούς λέει:
«Κάθε αμαρτία και βλαστήμια θα αφεθεί στους ανθρώπους, αλλά η βλαστήμια στο Πνεύμα δε θα αφεθεί. Και σ’ όποιον πει λόγια κατά του Υιού του ανθρώπου θα του αφεθεί. Σ’ όποιον όμως πει κατά του Πνεύματος του Αγίου, δεν θα του αφεθεί ούτε σε τούτον τον αιώνα ούτε στο μελλοντικό» Μτθ. 12:31, Μκ. 3:28-29 Λκ. 12:10
Ο παγκοσμίου φήμης για τα συγγραφικά του έργα Ορθόδοξος Χριστιανός ιερέας Ζαν-Ιβ Λελού, αναφέρει σχολιάζοντας αυτό το απόσπασμα:
«…Η βλασφημία κατά του Πνεύματος, αποτελεί άρνηση της πιθανότητας θεοποίησης, δηλαδή του δεσμού ανάμεσα στο Υπερβατικό και στο Ενυπάρχον. Αποτελεί άρνηση της Ένωσης και της Ενότητας του Πατρός και του Υιού […] Η άρνηση του Αγίου Πνεύματος, σημαίνει άρνηση αυτής της πιθανότητας της Ένωσης του ανθρώπου με τον Θεό…» [1].
Η σπουδαιότητα του Πνεύματος έγκειται στο ότι ενώνει το επίγειο με το επουράνιο, και η άρνησή του μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική. Βέβαια, η άρνηση του Πνεύματος δεν είναι μονάχα μέσω της βλασφημίας, που άλλωστε δεν είναι κάτι που συχνά κάνουμε. Η άρνηση του Πνεύματος είναι και όταν δεν του επιτρέπουμε να εργασθεί ως ‘γέφυρα’ του Νου με την Ψυχή -κάτι πολύ καθημερινό.
Όταν εστιαζόμαστε μονάχα στις υλικές ικανοποιήσεις και απολαύσεις, όταν αδιαφορούμε για τα συναισθήματά μας και τα συναισθήματα των άλλων, όταν γινόμαστε εγωκεντρικοί έως εγωμανείς και -κυρίως- όταν αδιαφορούμε προς την φωνή της συνείδησης, τότε αρνούμαστε το Πνεύμα. ‘Κόβουμε’ την ‘γέφυρα’ με την Ψυχή και έτσι κατ’ επέκταση την επικοινωνία με το Θείο.
«Κάθε βασίλειο, που διαιρέθηκε σε αντιμαχόμενα μέρη, ερημώνεται• και κάθε πόλη ή σπίτι, που διαιρέθηκε σε αντιμαχόμενα μέρη, δεν θα σταθεί» Μτθ. 12:25.
Η πρώτη εργασία, λοιπόν, που πρέπει να γίνει πριν ξεκινήσει το ταξίδι προς την φώτιση, είναι η αποκατάσταση της «γέφυρας». Πως αποκαθίσταται αυτή η γέφυρα; Μέσω της αυτοκριτικής που θα οδηγήσει στην αλλαγή της σκέψης, δηλαδή στη μετάνοια.
Δεν μπορεί να υπάρξει ειλικρινής και ουσιαστική μετάνοια εάν πρώτα δεν υπάρξει ειλικρινής αυτοκριτική, και δεν μπορεί να υπάρξει ειλικρινής αυτοκριτική εάν πρώτα δεν υπάρξει ειλικρινής αυτογνωσία, ξεκινώντας τουλάχιστον από τις καθημερινές μας πράξεις.
Για παράδειγμα, ένας κλέφτης για να πάψει να κλέβει επειδή κατανόησε το λάθος του, θα πρέπει πρώτα να πει «είμαι κλέφτης», που θα υποδηλώσει την αυτογνωσία του, αλλά αυτό φυσικά δεν αρκεί. Θα πρέπει να κατανοήσει μέσω της αυτοκριτικής ότι κλέβοντας έβλαψε έναν συνάνθρωπό του και επομένως η πράξη του είναι λανθασμένη. Έχοντας συνειδητοποιήσει το λάθος της πράξης του, θα πρέπει να επιλέξει να μην ξαναπράξει το ίδιο λάθος, κι έτσι φτάνει στην μετάνοια. «Έκλεψα, άρα είμαι κλέφτης (αυτογνωσία) – δεν ήταν σωστό διότι κάποιον έβλαψα (αυτοκριτική) – δεν θα το ξανακάνω (μετάνοια)». Αυτογνωσία – Αυτοκριτική – Μετάνοια: έτσι αποκαθίσταται η ‘γέφυρα’ μεταξύ Νου και Ψυχής.
Ο Υδροχόος είναι ο «φέρων το ύδωρ» που «ξεπλένει» τον νου από τις «αμαρτίες» του, δηλαδή από τις αστοχίες του, αποκαθιστώντας την επικοινωνία του με την ψυχή μέσω του πνεύματος. Είναι ο Πρόδρομος, που κάνει την πρώτη κάθαρση και με την διδασκαλία του δείχνει στον νου την οδό για την ανύψωση του ανθρώπου. Ο Υδροχόος ζητά «μετάνοια από τις αμαρτίες», δηλαδή συνειδητοποίηση των αστοχιών, και προφέρει ένα καθαρό ξεκίνημα.
Βέβαια, δεν αρκεί η πρώτη κάθαρση. Θα πρέπει να ακολουθήσουν κι άλλες μετά απ’ αυτήν μέχρι ο άνθρωπος να υψωθεί εκεί που του αξίζει.
Η Βάπτιση του Ιησού από τον Πρόδρομο
Κάτω από τον αστερισμό του Υδροχόου βρίσκεται ο μικρός αστερισμός του ‘Νότιου Ιχθύ’ (Piscis Austrinis). Ο αστερισμός αυτός απεικονίζεται ως ένα μεγάλο ψάρι να δέχεται ήρεμα το νερό που ρίχνει ο Υδροχόος.
Όπως ήδη γνωρίζουμε, ο Ιχθύς είναι σύμβολο της Χριστιανικής πίστης και συνδέεται άμεσα με τον ίδιο τον Ιησού (Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. = Ιησούς Χριστός Θεού Υιός Σωτήρ). Ο Τερτυλλιανός στο έργο του «Περί Βαπτίσματος» (De Baptismo) κάνει έναν ενδιαφέροντα παραλληλισμό:
«Εμείς (οι Χριστιανοί), που είμαστε τα μικρά ψαράκια, αφού ο Ιησούς Χριστός είναι ο μέγας Ιχθύς, ξεκινάμε την ζωή μας στο νερό».
Η απεικόνιση λοιπόν του ουράνιου Υδροχόου που προσφέρει νερό στον Ιχθύ και εκείνος το δέχεται με ευχαρίστηση, αυθόρμητα παραπέμπει στην βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή.
Όπως είδαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο, ο ζωδιακός κύκλος παραδοσιακά ολοκληρώνεται σε 360 μοίρες. Αυτό σημαίνει ότι ο Ήλιος παραμένει σε κάθε ζωδιακό οίκο για 30 μοίρες, που μεταφράζεται σε 30 ημέρες. Ο Ήλιος λοιπόν, βγαίνοντας από τον Αιγόκερω είναι 30 ημερών. Αντίστοιχα, ο Ιησούς όταν συναντά τον Βαπτιστή για να ξεκινήσει απ’ αυτόν το έργο του, είναι 30 ετών:
«Και αυτός ήταν ο Ιησούς, που άρχιζε περίπου τριάντα ετών» Λκ. 3:23.
Τρία από τα τέσσερα Κανονικά Ευαγγέλια, ξεκινούν με αναφορά στον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Τότε είναι που ξεκινά η ουσιαστική ιστορία του Ιησού, με την βάπτισή του από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή, που βαπτίζει με νερό στον ποταμό τον λεγόμενο «Ιορδάνη». «Ιορδάνης» σημαίνει «ο κατερχόμενος» δηλαδή αυτός που «έρχεται από ψηλά».
«Έρχεται ο ισχυρότερός μου ύστερα από εμένα, του οποίου δεν είμαι ικανός να σκύψω και να λύσω το λουρί των υποδημάτων του. Εγώ σας βάφτισα σε νερό, αυτός όμως θα σας βαφτίσει μέσα σε Πνεύμα Άγιο» Μκ 1:7-8.
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είναι μια πολύ σημαντική προσωπικότητα στην ιστορία του Ιησού. Η σημαντικότερη θα λέγαμε, μετά τον ίδιο τον Ιησού.
«Αυτός είναι για τον οποίο έχει γραφτεί: Ιδού, εγώ αποστέλλω τον αγγελιοφόρο μου πριν από το πρόσωπό σου, ο οποίος θα παρασκευάσει την οδό σου μπροστά σου. Αλήθεια σας λέω: δεν έχει εγερθεί μεταξύ των γεννημένων από γυναίκες μεγαλύτερος από τον Ιωάννη το Βαπτιστή. Αλλά ο μικρότερος στη βασιλεία των ουρανών είναι μεγαλύτερος από αυτόν» Μτθ 11:10-11.
Όπως μας πληροφορούν τα Ευαγγέλια, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής ήταν ένας άνδρας φαινομενικά άγριος, ασυμβίβαστος (όπως το πνεύμα δεν πρέπει να συμβιβάζεται στις επιταγές της ύλης) και επαναστάτης (όπως το πνεύμα πρέπει να επαναστατεί ενάντια στις αστοχίες της ύλης). Κήρυττε μέσα στην έρημο, κατέκρινε ανοιχτά τους προύχοντες και εξουσιαστές, και βάπτιζε με νερό αυτούς που πρώτα είχαν εξομολογηθεί τις αμαρτίες τους (Μτθ 3:4-8).
Ας δώσουμε προσοχή σ’ αυτή τη πληροφορία ότι ο Πρόδρομος διδάσκει «στην έρημο της Ιουδαίας» (Μτθ. 3:1-3, Μκ. 1:2-3). Έρημος περιοχή εξ’ ορισμού σημαίνει ότι δεν υπάρχουν άνθρωποι εκεί και -όπως καλά γνωρίζουμε- δύσκολα επιβιώνει άνθρωπος σε ένα τόσο αφιλόξενο περιβάλλον. Εάν όμως δούμε την έρημο αστρολογικά, τότε ο Πρόδρομος/Υδροχόος είναι «στην έρημο» με την έννοια του ότι δεν έχει ακόμα τον Ήλιο στον Οίκο του (Λκ. 1:80).
Το σπουδαίο όμως μήνυμα απ’ αυτή την αναφορά, είναι η αλληγορία του Βαπτιστή ως η φωνή της συνείδησης που φωνάζει στην ‘έρημο’, διότι ακόμα δεν έχει γίνει τίποτα. Από αυτόν ξεκινούν όλα. «Ετοιμάστε την οδό του Κυρίου, ίσια κάνετε τα μονοπάτια του» (Μτθ. 3:3) διδάσκει «η φωνή ενός στην έρημο» και μήνυμά του είναι: «Μετανοείτε. γιατί έχει πλησιάσει η βασιλεία των ουρανών» (Μτθ. 3:2).
Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είναι ο Υδροχόος, η αρχή της οδού, που απαιτεί τη μετάνοια, δηλαδή την ‘αλλαγή στην σκέψη’, ώστε να έρθει η κατανόηση και συνειδητοποίηση της αστοχίας (αμαρτίας) και των συνεπειών της. Η οδός προς την φώτιση πρέπει να ξεκινήσει από την συνειδητοποίηση του σφάλματος που επιτρέπει στον νου να απομακρύνεται από το πνεύμα.
Όπως οι σπόροι της Γης παρέμεναν μέσα της σε λήθαργο καθώς κυριαρχούσε το άγονο κρύο του σκοτεινού Χειμώνα, μέχρι που ήρθαν οι βροχές του Υδροχόου να τους ξυπνήσουν για ν’ αρχίσουν να μεγαλώνουν και να δώσουν καρπό, έτσι και το πνεύμα των ανθρώπων παρέμενε σ’ ένα άγονο, έρημο σκοτάδι, αποκομμένο από τον νου, μέχρι να έρθει ο Βαπτιστής να αποκαταστήσει τον δεσμό.
«Εγώ βαφτίζω σε νερό. Στο μέσο σας έχει σταθεί αυτός που εσείς δεν ξέρετε, που έρχεται ύστερα από εμένα» Ιν. 1:26-27.
Ο Πρόδρομος είναι αυτός που αποκαλύπτει αυτό που ‘ήδη μέσα υπάρχει’ αλλά δεν γίνεται συνειδητό. Χωρίς αυτόν δεν μπορεί να γίνει γνωστή η συνέχεια, να φανεί η οδός. Γι’ αυτό και προηγείται για να προετοιμάσει την οδό. Γι’ αυτό ονομάζεται και «Πρόδρομος».
«Ύστερα από μένα έρχεται ένας άντρας που πριν από μένα έχει υπάρξει, γιατί μου ήταν πρώτος. Και εγώ δεν τον ήξερα, αλλά για να φανερωθεί στο λαό Ισραήλ, γι’ αυτό εγώ ήρθα βαφτίζοντας στο νερό» Ιν. 1:30-31.
Στο απόκρυφο Ευαγγέλιο του Φιλίππου αναφέρεται ότι:
«‘Ιησούς’ είναι κρυφό όνομα, ‘Χριστός’ είναι το όνομα που αποκαλύφθηκε. Γι’ αυτό το ‘Ιησούς’ δεν είναι συγκεκριμένο σε καμία γλώσσα. Μα καλείται πάντα με το όνομα ‘Ιησούς’. Μα το ‘Χριστός’ στα Συριακά είναι ‘Μεσσίας’ και στα Ελληνικά ‘Χριστός’. Σίγουρα όλοι οι άλλοι το έχουν στην δική τους γλώσσα. ‘Ο Ναζωραίος’ είναι αυτός που αποκαλύπτει τα κρυφά. Ο Χριστός έχει τα πάντα μέσα του, είτε είναι άνθρωπος, άγγελος, μυστήριο ή ο Πατέρας» [2].
Ο Χριστός είναι ο Τέλειος Άνθρωπος, το παράδειγμα προς μίμηση για όλους τους ανθρώπους. Όπως συχνά έχει ειπωθεί έμμεσα και άμεσα, ο Χριστός βρίσκεται ήδη μέσα σε όλους μας. Αυτό που μένει να κάνουμε είναι να του επιτρέψουμε να εκδηλωθεί, να ‘φανερωθεί’.
Οι Γνωστικοί Χριστιανοί δίδασκαν ότι δεν αρκεί η πίστη στον Χριστό για να επιτευχθεί η λύτρωση. Ο σκοπός του ανθρώπου είναι να γίνει ο ίδιος «Χριστός» δηλαδή «Χρισμένος», με την πραγματική έννοια της λέξης. Ο «Χρισμένος», δηλαδή αυτός που έχει λάβει το Χρίσμα, δεν είναι απλά αυτός που έχει βαπτιστεί.
Η σημασία και σπουδαιότητα του τίτλου όμως είναι πολύ βαθύτερη διότι υποδηλώνει αυτόν που έχει απαλλαχθεί από τις αστοχίες της ύλης, που επιτρέπει στην ψυχή να επικοινωνεί ανεμπόδιστα με τον νου, μέσω του πνεύματος.
Η ψυχή, είναι εξ’ ορισμού «Χρισμένη», διότι αδιαφορεί για τις ανάγκες της ύλης που μπορούν να οδηγήσουν στην αστοχία. Είναι αμόλυντη διότι προέρχεται από τον ίδιο τον Θεό -είναι η «πνοή του Θεού». Ο Χριστός λοιπόν βρίσκεται ήδη μέσα σ’ όλους μας. Είναι η ψυχή μας που προηγείται από εμάς αφού προέρχεται από το ίδιο το Θειο.
Αυτή λοιπόν είναι η σημασία αυτού του λόγου του Βαπτιστή. Ο Χριστός είναι που έχει υπάρξει από πριν, αλλά δεν τον γνωρίζουμε. Έρχεται όμως πρώτος ο Βαπτιστής να «ξεπλύνει» τον νου προσφέροντας διαύγεια, για να μπορέσει να φανερωθεί ο δεσμός του με το πνεύμα.
Θεοφάνεια
Σήμερα, την 6η Ιανουαρίου (δώδεκα ημέρες μετά τα Χριστούγεννα), εορτάζεται η βάπτιση του Ιησού από τον Ιωάννη τον Βαπτιστή. Η ονομασία της εορτής ως «Θεοφάνεια», που σημαίνει «φανέρωση Θεού», προέρχεται από το ότι, σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, κατά τη βάπτιση του Ιησού εμφανίστηκε για πρώτη και μοναδική φορά όλη η Αγία Τριάδα:
«Και μόλις βαφτίστηκε ο Ιησούς, ευθύς ανέβηκε από το νερό. Και ιδού, ανοίχτηκαν σ’ αυτόν οι ουρανοί, και είδε το Πνεύμα του Θεού να κατεβαίνει σαν περιστέρι και να έρχεται πάνω του. Και ιδού, φωνή από τους ουρανούς που λέει: ‘’Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, στον οποίο ευαρεστήθηκα’’» Κατά Ματθαίο 3:16-17.
Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα κάνουν την μοναδική εμφάνισή τους ως Τριάδα μπροστά στον Ιωάννη τον Βαπτιστή, πάνω από τα νερά του Ιορδάνη.
Η αναφορά αυτή έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, εάν αναλογιστούμε ότι το στοιχείο του νερού υπήρξε ανέκαθεν το πρωταρχικό στοιχείο των Κοσμογονιών των αρχαιότερων θρησκειών. Ήταν δηλαδή το στοιχείο μέσα από το οποίο γεννιούνταν ο Κόσμος, σύμφωνα με τις περισσότερες αρχαίες πεποιθήσεις. Άλλωστε, και στη Βιβλική Γένεση ο Θεός ασχολείται με τα ύδατα από τη πρώτη μέρα της δημιουργίας του Κόσμου:
«Και Πνεύμα Θεού φερόταν επάνω στην επιφάνεια των νερών» Γένεση 1:2.
Κατά κοινή πεποίθηση, το νερό παρέμεινε ανέκαθεν ως η πηγή κάθε ζωής, αφ’ ενός διότι πράγματι χωρίς νερό τίποτα δεν επιβιώνει και αφ’ ετέρου λόγω των υγρών της μήτρας μέσα στα οποία δημιουργείται ζωή. Αργότερα και σύμφωνα με όλ’ αυτά, το νερό έλαβε και εξαγνιστικό χαρακτήρα μέσα στις θρησκείες, αφού μέσα από αυτό μπορούσε να συμβολιστεί η κάθαρση και το ξεκίνημα νέας ζωής. Έτσι, καθιερώθηκε το τελετουργικό της βάπτισης, το οποίο συνήθως εκτελούνταν σε ποταμούς, ρυάκια ή πηγές.
Οι πειρασμοί του Ιησού
Μετά την Βάπτισή του από τον Πρόδρομο, ο Ιησούς μεταφέρεται στην έρημο από το ίδιο το Πνεύμα, για να «πειραχθεί από τον διάβολο» (Μτθ. 4:1, Μκ. 1:12, Λκ 4:1-13). Είναι ένα σημείο της ιστορίας φανερά οξύμωρο. Πως είναι δυνατόν η ενσάρκωση του ίδιου του Θεού να πειραχθεί από τον διάβολο; Πως είναι δυνατόν το ίδιο το Πνεύμα να τον μεταφέρει εκεί γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό; Γιατί θα πρέπει ο Λόγος του Θεού να περάσει αυτή τη δοκιμασία; Και ακόμα περισσότερο, πως είναι δυνατόν ο διάβολος να τολμά να πειράζει τον μονογενή Υιό του Θεού με κάθε πειρασμό [3]; Εξετάζοντας αυτό το συμβάν μέσα από το πρίσμα της δογματικής θεώρησης, δεν υπάρχει λογική εξήγηση.
Ο Απόστολος Παύλος επιχειρεί να εξηγήσει το γεγονός, λέγοντας: «Επειδή, σε ό,τι αυτός έπαθε, όταν πειράστηκε, μπορεί να βοηθήσει αυτούς που πειράζονται» (Προς Εβραίους 2:18) και «επειδή, δεν έχουμε αρχιερέα, που δεν μπορεί να συμπαθήσει στις ασθένειές μας, αλλά ο οποίος πειράστηκε σε όλα, κατά τη δική μας ομοιότητα, χωρίς αμαρτία» (Προς Εβραίους 4:15).
Φαινομενικά, το επιχείρημα ευσταθεί. Εξετάζοντάς το όμως λίγο πιο προσεχτικά, καταρρέει, διότι ο Θεός δεν έχει ανάγκη να νιώσει το πώς νιώθουν οι άνθρωποι. Το γνωρίζει ήδη, διότι Αυτός τους έπλασε, σύμφωνα με την δική Του εικόνα και ομοίωση. Δεν έχει λοιπόν ανάγκη να λάβει τη δική μας ομοιότητα για να νιώσει το πώς εμείς νιώθουμε. Είναι παράλογο! Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε ότι είναι «Πανταχού Παρών και τα πάντα Πληρών», δηλαδή βρίσκεται παντού και μέσα στα πάντα. Γνωρίζει τα πάντα εκ των έσω, ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Γιατί λοιπόν ο Ιησούς έπρεπε να πειραχθεί από τον διάβολο και πως ο διάβολος τόλμησε να τον πειράξει; Η απάντηση είναι τόσο απλή, όσο και σκανδαλιστική: διότι ο Ιησούς δεν είναι Θεός. Είναι άνθρωπος. Είναι ο Υιός του Ανθρώπου, όπως άλλωστε και ο ίδιος συχνά δηλώνει. Είναι η ίδια η Ανθρωπότητα ως σύνολο και ο Άνθρωπος ως μονάδα.
Σ’ αυτό λοιπόν το ταξίδι που ξεκινά, ελπίζοντας στην φώτιση και ταύτιση με το Ένα, θα πρέπει ν’ αποδείξει ότι πράγματι με την βάπτιση είναι διατεθειμένος ν’αφήσει όλες τις αμαρτίες/αστοχίες στο παρελθόν του.
Η βάπτιση δεν είναι ούτε πρέπει ποτέ να παραμένει μόνο συμβολική. Είναι μια υπεύθυνη δήλωση θέλησης για αλλαγή, για αποβολή των αστοχιών του παρελθόντος και για πορεία προς τα πάνω. Κανείς δεν θα πρέπει να βαπτίζεται εάν πρώτα δεν έχει αποδεχτεί την πραγματική έννοια της βάπτισης, τι προϋποθέτει, τι την ακολουθεί και που μπορεί τελικά να οδηγήσει.
Κατά τους δύο πρώτους αιώνες των Χριστιανικών χρόνων, υπήρξε μεγάλη διαφωνία μεταξύ των πρωτο-Χριστιανών σχετικά με το μυστήριο της βάπτισης. Η αντιπαράθεση αφορούσε ακριβώς αυτό το θέμα της συνειδητοποίησης του τι ακριβώς είναι η βάπτιση. Δεν αρκεί η πίστη στον Θεό για να βαπτιστεί ένας άνθρωπος. Αυτό, θα ήταν μονάχα σαν ένα ‘μαρκάρισμα’ του ποιοι δέχτηκαν την Χριστιανική πίστη και ποιοι όχι. Οι άνθρωποι όμως δεν είναι πουλαράκια για να τους μαρκάρουμε ώστε να ξέρουμε σε τίνος το ράντζο ανήκουν. Δεν αρκεί λοιπόν το να πει κανείς: «πιστεύω στον Θεό των Χριστιανών» για να βαπτιστεί. Αυτό που έχει σημασία είναι τι είναι προετοιμασμένος και διατεθειμένος να κάνει μ’ αυτή του τη πίστη. «Πιστεύω» συνεπάγεται με το ότι «πράττω εφαρμόζοντας αυτά που πιστεύω», αλλιώς η πίστη είναι κούφια, στείρα και ασήμαντη.
Ο Πρόδρομος Υδροχόος λοιπόν προσέφερε κάθαρση από τις αστοχίες του παρελθόντος στον Υιό του Ανθρώπου. Και τώρα ο Υιός του Ανθρώπου πρέπει ν’ αποδείξει ότι είναι πράγματι διατεθειμένος να κάνει μια νέα αρχή, νικώντας τον διάβολο -τον διαβολέα, τον πειρασμό, αυτόν που τον οδήγησε σε αστοχίες στο παρελθόν, δηλαδή το μέρος εκείνο του κάθε ανθρώπου που επιμένει να παραμένει στο σκοτάδι και παλεύει γι’ αυτό.
Είναι ενδιαφέρον το πόσο σαφές είναι στην Βίβλο η σύνδεση του διαβόλου με τον Χριστό, ως οι «δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος». Η πρώτη αναφορά που μας δίνει περισσότερες πληροφορίες για τον έκπτωτο άγγελο Εωσφόρο, βρίσκεται στον Ησαΐα:
«Πώς έπεσες από τον ουρανό, Εωσφόρε, γιε της αυγής! Συντρίφτηκες καταγής, εσύ που καταπατούσες τα έθνη! Εσύ έλεγες στην καρδιά σου: ‘Θα ανέβω στον ουρανό, θα υψώσω τον θρόνο μου πιο πάνω από τα αστέρια τού Θεού• και θα καθήσω επάνω στο βουνό τής σύναξης, προς τα μέρη τού βορρά• θα ανέβω επάνω στα ύψη των σύννεφων• θα είμαι όμοιος με τον Ύψιστο’. Όμως, θα κατέβεις στον άδη, στα βάθη τού λάκκου» Ησαΐας 14:12-14.
Ο Εωσφόρος λοιπόν, σύμφωνα με τον Ησαΐα και την Χριστιανική παράδοση, ήταν ο λαμπρότερος όλων των Αγγέλων του Θεού και ο αγαπημένος Του. Έγινε όμως αλλάζων, θέλοντας να φτάσει και να ξεπεράσει τον Δημιουργό του. Η έπαρσή του έγινε η καταδίκη του: έπεσε στη Γη και προλέχθηκε ότι θα φτάσει μέχρι τον άδη, δηλαδή τον κόσμο των νεκρών.
Είναι πολύ δελεαστική η ιδέα της ταυτοπροσωπίας του Εωσφόρου με τον Ιησού: και οι δύο προήλθαν από τον ίδιο τον Δημιουργό, είναι Υιοί Του, λαμπεροί κι αγαπημένοι. Και οι δύο βρέθηκαν στην Γη, καταδικασμένοι να φτάσουν μέχρι τον Άδη. Η ιδέα της ταύτισης των δύο αυτών προσώπων είναι σκανδαλιστική. Η ίδια όμως η Καινή Διαθήκη συνηγορεί υποστηρίζοντας την ταύτιση:
Στην αρχαία ελληνική μυθολογία ο Εωσφόρος (αναφερόμενος και ως Φωσφόρος, δηλαδή «αυτός που φέρνει το φως») και ο Έσπερος ήταν αδέλφια, γιοί της τιτάνιδας Έως, δηλαδή της αυγής. Ο Εωσφόρος επειδή «φέρνει το φως», προαναγγέλλει δηλαδή την αυγή και συμβολικά την ζωή, είχε πατέρα Θεό, τον Αστραίο. Αντίθετα, ο Έσπερος επειδή εμφανίζεται μετά τη δύση του Ηλίου και επομένως αναγγέλλει το σκοτάδι, συμβολικά δηλαδή τον θάνατο, είχε πατέρα θνητό, τον Κέφαλο.
Ο Εωσφόρος και ο Έσπερος ουσιαστικά είναι το αστέρι εκείνο, το λαμπρότερο του ουρανού, που εμφανίζεται πριν την αυγή και μετά την δύση του Ηλίου. Ο Ρωμαίος Κικέρων (106-43 π.Χ.) στο έργο του De Natura Deorum, επιβεβαιώνει ότι: «το άστρο της Αφροδίτης καλείται Εωσφόρος στα ελληνικά και Λούσιφερ στα λατινικά όταν προηγείται και Έσπερος όταν ακολουθεί τον Ήλιο» [4]. Το ίδιο υποστηρίζει και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος (23-79 μ.Χ.) στο έργο του Φυσικής Ιστορίας (2, 36).
Οι δύο ονομασίες για το ίδιο ουράνιο σώμα είναι διότι στην αρχαία Ελλάδα πίστευαν ότι πρόκειται για δύο διαφορετικά αστέρια, προτού υιοθετήσουν την Βαβυλώνια αστρονομική οπτική που αναγνώρισε πως πρόκειται για το ίδιο ουράνιο σώμα: τον πλανήτη Αφροδίτη. Σήμερα, ο Εωσφόρος/Φωσφόρος και ο Έσπερος, μας είναι γνωστοί ως Αυγερινός (δηλαδή «πρωινός») και Εσπερινός (δηλαδή «απογευματινός»).
Στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα [5] ο «Εωσφόρος» χρησιμοποιείται για να μεταφράσει στον Ησαΐα 14:12 [6] την εβραϊκή λέξη «Χελέλ» που είναι η εβραϊκή ονομασία του πλανήτη Αφροδίτη. Αντίστοιχα, στην Βουλγκάτα [7], η εβραϊκή αυτή λέξη μεταφράστηκε ως «Λούσιφερ» (Από το λατινικό «lux» = «φως» και «ferre» = «ο φέρων»), που στα ελληνικά μεταφράζεται ως «Εωσφόρος» (από το «έως» = «φως» και «φόρος» = «ο φέρων»).
Ο Ησαΐας σ’ αυτό του το εδάφιο κάνει αναφορά στον «έκπτωτο άγγελο», τον γνωστό μας ως «σατανά» ή «διάβολο». Όμως, στη Καινή Διαθήκη, αναφέρεται:
«Και έτσι έχουμε βεβαιότερο τον προφητικό λόγο, στον οποίο καλά κάνετε που προσέχετε όπως σε λύχνο που φέγγει σε σκοτεινό τόπο, ωσότου έρθει η αυγή της ημέρας και ο Αυγερινός ανατείλει μέσα στις καρδιές σας» Πέτρου Β’ 1:19.
Αυτός που μεταφράζεται ως «Αυγερινός» στην δημοτική [8], στο αρχαίο κείμενο είναι ο «Φωσφόρος», δηλαδή ο Εωσφόρος, όπως ήδη αναφέραμε πρωτύτερα. Στην Βουλγκάτα μάλιστα, η συγκεκριμένη αναφορά της Καινής Διαθήκης στη Πέτρου Β’ μεταφράζεται και πάλι ως «Λούσιφερ». Όμως, ας μην ξεχνάμε και την αναφορά του Χριστού ως «αστέρι πρωινό» στην Αποκάλυψη:
«Εγώ, ο Ιησούς, έστειλα τον άγγελό μου για να δώσει σε σας μαρτυρία γι’ αυτά, στις εκκλησίες• εγώ είμαι η ρίζα και το γένος τού Δαβίδ, το αστέρι, το λαμπερό και πρωινό» 22:16.
Ας δούμε επίσης πιο αναλυτικά τους πειρασμούς που υπέβαλλε ο διάβολος στον Ιησού:
«Και ο διάβολος είπε σ’ αυτόν: ‘Αν είσαι Υιός τού Θεού, πες σε τούτη την πέτρα να γίνει ψωμί’. Και ο Ιησούς απάντησε σ’ αυτόν, λέγοντας: ‘Είναι γραμμένο, ότι μονάχα με ψωμί δεν θα ζήσει ο άνθρωπος, αλλά με κάθε λόγο τού Θεού’. Και ο διάβολος, ανεβάζοντάς τον σε ένα ψηλό βουνό, του έδειξε όλα τα βασίλεια της οικουμένης μέσα σε μια στιγμή χρόνου• και ο διάβολος είπε σ’ αυτόν: ‘Σε σένα θα δώσω ολόκληρη αυτή την εξουσία και τη δόξα τους• επειδή, σε μένα είναι παραδομένη, και τη δίνω σε όποιον θέλω• εσύ, λοιπόν, αν προσκυνήσεις μπροστά μου, όλα θα είναι δικά σου’. Και ο Ιησούς, απαντώντας σ’ αυτόν, είπε: ‘Πήγαινε πίσω μου, σατανά• επειδή, είναι γραμμένο: ‘’Τον Κύριο τον Θεό σου θα προσκυνήσεις, κι αυτόν μονάχα θα λατρεύσεις’’. Και τον έφερε στην Ιερουσαλήμ, και τον έστησε επάνω στο πτερύγιο του ιερού, και του είπε: ‘Αν είσαι Υιός τού Θεού, ρίξε τον εαυτό σου από εδώ κάτω• επειδή, είναι γραμμένο ότι: ‘’Θα προστάξει για σένα τούς αγγέλους του για να σε διαφυλάξουν’’• και ότι: ‘’Θα σε σηκώνουν επάνω στα χέρια τους, για να μη προσκόψεις το πόδι σου επάνω σε πέτρα’’’. Και ο Ιησούς, απαντώντας, είπε σ’ αυτόν, ότι έχει ειπωθεί: ‘’Δεν θα πειράξεις τον Κύριο τον Θεό σου’’» Κατά Λουκά 4:3-12.
Ήδη γνωρίζοντας τα όσα παραπάνω ειπώθηκαν, είναι σαφές ότι «οι πειρασμοί του διαβόλου» δεν είναι παρά μια εσωτερική σύγκρουση του Ιησού με την ίδια του την αλαζονεία. Γι’ άλλη μια φορά δελεάζεται να ξεπεράσει τον Δημιουργό του και να πράξει ενάντια στις επιταγές Του.
Αξίζει να δωθεί προσοχή στο σημείο όπου ο διάβολος του τάζει την βασιλεία ολόκληρης της οικουμένης διότι «σ’ εκείνον είναι παραδομένη και την δίνει όπου θέλει».
Η οικουμένη είναι πράγματι ‘παραδομένη’ στον διάβολο, δηλαδή στην σκοτεινή της πλευρά, αυτήν που δεν είναι διατεθειμένη να εργαστεί για να μπορέσει να επιστρέψει στον Δημιουργό της. Η λαιμαργία, η απληστία, η οκνηρία, η λαγνεία, η έπαρση, η ζήλεια και η οργή, αυτά τα λεγόμενα ‘επτά θανάσιμα αμαρτήματα’ κυριαρχούν θριαμβευτικά στον κόσμο και στις καρδιές των ανθρώπων. Είναι αυτά τα αμαρτήματα, αυτές τις αστοχίες δηλαδή, που πρέπει να πολεμήσει ο Ιησούς, διότι, όπως κάθε άνθρωπος, κι αυτός τις κατέχει όλες [9]. Μετά όμως την κάθαρση που του προσέφερε ο Πρόδρομος, πρέπει ν’ αποδείξει ότι πράγματι τις έχει όλες υπερνικήσει και αποβάλλει από μέσα του.
Η φυλάκιση του Ιωάννη του Βαπτιστή
Επιστρέφοντας στο ουράνιο στερέωμα, παρατηρούμε ότι ο αστερισμός του Υδροχόου είναι αμφιφανής, δηλαδή είναι ορατός την νύχτα από το βόρειο ημισφαίριο μόνο για μερικούς μήνες του έτους. Όταν ο Ήλιος φεύγει από τον αστερισμό του Υδροχόου και κατευθύνεται προς τον αστερισμό των Ιχθύων, ο Υδροχόος χάνεται από τον βόρειο νυχτερινό ουρανό και δεν θα ξαναείναι ορατός για μερικούς μήνες.
Στην ιστορία του Ιησού, μετά την βάπτισή του, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής παραδίδεται και ο Ιησούς αποχωρεί από την -κατά παράδοση- γεννέτειρά του, την Ναζαρέτ.
«Όταν άκουσε λοιπόν ο Ιησούς ότι ο Ιωάννης παραδόθηκε (στη φυλακή), αναχώρησε για τη Γαλιλαία» Κατά Ματθαίο 4:12.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα Ευαγγέλια δεν μας εξηγούν σ’ αυτό το σημείο γιατί ο Ιωάννης ο Βαπτιστής φυλακίστηκε. Δεν κάνουν καμία αναφορά στο τι έγκλημα διέπραξε που να δικαιολογεί την φυλάκισή του, ούτε μας πληροφορούν ποιος τον φυλάκισε. Όλες αυτές οι εξηγήσεις δίδονται αρκετά κεφάλαια αργότερα. Προς το παρόν, δεν είναι παρά μια απλή και αδιάφορη αναφορά ότι «παραδόθηκε». Επιπλέον, ο Ιησούς φαίνεται να αδιαφορεί τελείως για το γεγονός και απλά συνεχίζει την πορεία του.
Πρόκειται για παράδοξη αφήγηση στην οποία μόνο από συνήθεια δεν μας εντυπωσιάζει η αδιαφορία του Ιησού για τον Βαπτιστή. Εάν όμως την δούμε μέσα από το πρίσμα των αστρονομικών φαινομένων, τότε παύει να είναι παράδοξη. Ο Βαπτιστής/Υδροχόος απλά παύει να είναι ορατός και ο Ήλιος συνεχίζει την πορεία του. Δεν χρειάζονται περαιτέρω εξηγήσεις.
Αξίζει όμως να αφιερώσουμε λίγο χρόνο στην αναφορά του ότι ο Ιησούς συνεχίζει την πορεία του προς την Γαλιλαία: Η λέξη «Γαλιλαία» είναι εβραϊκή που κυριολεκτικά σημαίνει «κυκλική» και είναι συνώνυμη της λέξης «ελλειπτική» στην εβραϊκή γλώσσα. Ο Ιησούς λοιπόν συνεχίζει την πορεία του προς την «ελλειπτική», όπως ακριβώς ο Ήλιος συνεχίζει την ελλειπτική πορεία του.
Το Γενέσιον του Τιμίου Προδρόμου
24 Ιουνίου (Θερινό Ηλιοστάσιο)
Όπως πληροφορούμαστε από τα Ευαγγέλια, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής συλλήφθηκε έξι μήνες πριν την σύλληψη του Ιησού. Κατ’ επέκταση, γεννήθηκε έξι μήνες πριν τον Ιησού:
«Είπε τότε ο άγγελος προς αυτόν: ‘’Μη φοβάσαι, Ζαχαρία, γιατί εισακούστηκε η δέησή σου, και η γυναίκα σου η Ελισάβετ θα σου γεννήσει γιο και θα καλέσεις το όνομά του Ιωάννη’’» Κατά Λουκά 1:13.
«Μετά λοιπόν από αυτές τις ημέρες, συνέλαβε η Ελισάβετ η γυναίκα του και έκρυβε γύρω της επιμελώς τον εαυτό της για πέντε μήνες, λέγοντας: ‘’Έτσι μου έχει κάνει ο Κύριος κατά τις ημέρες που έριξε το βλέμμα του πάνω μου, για να αφαιρέσει την ντροπή μου μεταξύ των ανθρώπων’’. Και στο μήνα της τον έκτο, αποστάλθηκε ο άγγελος Γαβριήλ από το Θεό σε μια πόλη της Γαλιλαίας, που έχει όνομα Ναζαρέτ, σε μια παρθένα μνηστευμένη με άντρα, που είχε το όνομα Ιωσήφ, από τον οίκο Δαβίδ. και το όνομα της παρθένας ήταν Μαριάμ» Κατά Λουκά 1:24-27.
«Και αποκρίθηκε ο άγγελος και της είπε: ‘’Πνεύμα Άγιο θα έρθει πάνω σου και δύναμη Υψίστου θα σε επισκιάσει. Γι’ αυτό και το άγιο που θα γεννηθεί θα κληθεί Υιός Θεού. Και ιδού, η Ελισάβετ η συγγενής σου έχει συλλάβει και αυτή γιο στα γηρατειά της, και αυτός είναι ο έκτος μήνας της εγκυμοσύνης αυτής που την αποκαλούν στείρα’’» Κατά Λουκά 1:35-36.
Έχοντας οριστεί η ημερομηνία γέννησης του Ιησού στις 25 Δεκεμβρίου, τρεις ημέρες μετά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, η γέννηση του Ιωάννη Προδρόμου, όντας έξι μήνες νωρίτερα, ορίζεται στις 24 Ιουνίου, τρεις ημέρες μετά το Θερινό Ηλιοστάσιο. Όπως μετά το Χειμερινό Ηλιοστάσιο, τη μικρότερη ημέρα του έτους, ο Ήλιος ξεκινά σιγά-σιγά να αυξάνει σε δύναμη, έτσι μετά το Θερινό Ηλιοστάσιο, τη μεγαλύτερη ημέρα του έτους, ο Ήλιος ξεκινά σιγά-σιγά να ελαττώνεται σε δύναμη. Ομοίως, ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, στο Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο δηλώνει ότι:
«Αυτή λοιπόν η χαρά η δική μου έχει ολοκληρωθεί. Εκείνος πρέπει να αυξάνει, ενώ εγώ να ελαττώνομαι» Κατά Ιωάννη 3:30.
Αποτομή της τιμίας κεφαλής του Προδρόμου
Στις 29 Αυγούστου, καθώς ξεκινά ο θερισμός, εορτάζεται ο αποκεφαλισμός του Ιωάννη Προδρόμου. Η επιλογή της ημερομηνίας δεν έχει κάποια συγκεκριμένη ιστορική αιτιολογία, κι έτσι φαίνεται ότι μάλλον επιλέχθηκε τυχαία. Όπως όμως ήδη γνωρίζουμε πολύ καλά και διαρκώς επιβεβαιώνεται, τίποτα δεν έχει επιλεχθεί τυχαία στη χριστιανική θρησκεία. Η συγκεκριμένη εορτή επομένως, έχει κι αυτή τον λόγο της που εορτάζεται στις 29 Αυγούστου και όχι άλλη μέρα.
Ο αστερισμός του Υδροχόου είναι αμιφανής αστερισμός. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι ορατός όλο το έτος από το βόρειο ημισφαίριο της Γης. Η νύχτα της 29ης Αυγούστου, είναι η τελευταία νύχτα που ο Υδροχόος είναι ορατός. Εμφανίζεται πολύ χαμηλά στον ορίζοντα, και έχοντας ήδη σχεδόν εξαφανιστεί, φαίνονται μονάχα τα δύο αστέρια του «κεφαλιού» του. Μεταφορικά, μπορεί να πει κανείς ότι φαίνεται μονάχα το κεφάλι του, λες και είναι αποκεφαλισμένος. Από την επόμενη νύχτα για τους ερχόμενους μήνες, ο αστερισμός δεν θα είναι πια ορατός στον ουρανό.
Έχοντας ήδη αιτιολογήσει την σύνδεση του Ιωάννη Προδρόμου με τον αστερισμό του Υδροχόου, είναι απόλυτα κατανοητό το γιατί επιλέχθηκε η 29η Αυγούστου για να εορτάζεται ο αποκεφαλισμός του Βαπτιστή.
Πάνω από τον αστερισμό του Υδροχόου βρίσκεται ο αστερισμός του Πήγασου, του πανέμορφου μυθικού λευκού αλόγου με φτερά. Στην αρχαιότητα τα λευκά άλογα ήταν πάντα συνδεδεμένα με τους Ηλιακούς Θεούς. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά στην αρχαία ελληνική μυθολογία, όπου λευκά άλογα σέρνουν το άρμα του Θεού Απόλλωνα -του Ήλιου δηλαδή. Ο μυθικός Πήγασος, έχοντας φτερά, συνδέονταν και με το πέρασμα από τον κόσμο των Θεών στον κόσμο των ανθρώπων και αντίστροφα.
Ως γιός του Ποσειδώνα, ο Πήγασος συνδέεται και με το νερό. Κατά τον Ησίοδο το όνομά του προέρχεται από την λέξη ‘πηγή’ και ίσως γι’ αυτό η μυθολογία ανέφερε ότι όπου πατούσε το πόδι του Πήγασου ανέβλυζε νερό.
Η προσφορά του Πήγασου όμως δεν σταματά εκεί. Κατά την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία εμφανίζεται συχνά να προσφέρει βοήθεια σε κάποιον σπουδαίο ήρωα ή Σωτήρα των ανθρώπων.
Είναι ενδιαφέρουσα η αναφορά της Αποκάλυψης που περιγράφει τον ερχομό του Χριστού:
«Και είδα τον ουρανό ανοιγμένο, και ιδού ίππος λευκός και αυτός που κάθεται πάνω του καλείται Πιστός και Αληθινός, και με δικαιοσύνη κρίνει και πολεμά» Αποκάλυψη 19:11.
Αυτή η σκηνή που περιγράφει η Αποκάλυψη, μοιάζει με οποιαδήποτε σκηνή της μυθολογίας για κάποιον ήρωα που έρχεται πάνω στον Πήγασο να σώσει την ανθρωπότητα.
Δίπλα στον αστερισμό του Πήγασου βρίσκεται ο αστερισμός του Κύκνου (Cygnus). Ο κύκνος είναι άλλο ένα πλάσμα που συνδέεται με τις ηλιακές θεότητες, σύμβολο της ζωής, της ομορφιάς και της αγάπης. Ήταν αφιερωμένος στην Θεά του Έρωτα και της Αγάπης Αφροδίτη και στον Ηλιακό Θεό Απόλλωνα. Αργότερα, κατά τα Χριστιανικά χρόνια, ο κύκνος συνδέθηκε με την Παρθένο Μαρία και έγινε σύμβολο αγνότητας. Το λεγόμενο «κύκνειο άσμα» συνδέθηκε με τους μάρτυρες της Χριστιανοσύνης.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] «Κατά Θωμάν Ευαγγέλιο», του Ζαν-Ιβ Λελού.
[2] «Κατά Φίλιππον Ευαγγέλιο», του Ζαν-Ιβ Λελού.
[3] «Και αφού ο διάβολος τελείωσε κάθε πειρασμό, απομακρύνθηκε απ’ αυτόν μέχρι καιρού» Κατά Λουκά 4:13.
[4] De Natura Deorum 2, 20, 53.
[5] Η «Μετάφραση των Εβδομήκοντα» είναι η σπουδαιότερη από τις πρώτες μεταφράσεις της Παλαιάς Διαθήκης και η πρώτη γραπτή μετάφραση από την εβραϊκή στην ελληνιστική κοινή γλώσσα.
[6] «ΠΩΣ ΕΠΕΣΕΣ ΕΚ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ ΕΩΣΦΟΡΕ ΥΙΕ ΤΗΣ ΑΥΓΗΣ ΣΥΝΕΤΡΙΦΘΗΣ ΚΑΤΑ ΓΗΣ ΣΥ Ο ΚΑΤΑΠΑΤΩΝ ΤΑ ΕΘΝΗ», δηλαδή: «πώς έπεσες από τον ουρανό, Εωσφόρε, γιε τής αυγής! Συντρίφτηκες καταγής, εσύ που καταπατούσες τα έθνη!» Ησαΐα 14:12.
[7] «Βουλγκάτα» είναι η λατινική μετάφραση της Αγίας Γραφής από τον Ιερώνυμο στο τέλος του 4ου αιώνα μ.Χ. με εντολή του Πάπα Δάμασου Α’.
[8] Μετάφραση στα νεοελληνικά από τον κληρικό και Καθηγητή του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Νεόφυτο Βάμβα.
[9] «ΑΠΕΚΡΙΘΗΣΑΝ ΚΑΙ ΕΙΠΟΝ ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ ΣΥ ΕΓΕΝΝΗΘΗΣ ΟΛΟΣ ΕΝ ΑΜΑΡΤΙΑΙΣ ΚΑΙ ΣΥ ΔΙΔΑΣΚΕΙΣ ΗΜΑΣ ΚΑΙ ΕΞΕΒΑΛΟΝ ΑΥΤΟΝ ΕΞΩ» – «Αποκρίθηκαν και του είπαν: Εσύ γεννήθηκες ολόκληρος μέσα σε αμαρτίες, και εσύ διδάσκεις εμάς;» Κατά Ιωάννη 9:34.
Leave a Reply