«…Εγώ Είμαι που βλέπω τον στόχο,
που γίνομαι ο στόχος,
και συναντώ τον Μέγιστο Στόχο…»
«Και είδα, και ξάφνου, ένα άλογο, λευκό•
και εκείνος που καθόταν επάνω σ’ αυτό είχε ένα τόξο•
και του δόθηκε ένα στεφάνι,
και βγήκε νικώντας, για να νικήσει»
Αποκάλυψη 6:2
Ο αστερισμός του Τοξότη απεικονίζεται ως Κένταυρος [1] που κρατά τόξο και στοχεύει προς τα πάνω. Την εποχή που ο Ήλιος μπαίνει στον Οίκο του αστερισμού του Τοξότη, ξεκινά η εποχή του κυνηγιού, εξ’ ού και η απεικόνιση του αστερισμού ως κυνηγού. Είναι δηλαδή η εποχή που η Γη δεν μπορεί πια να δώσει καρπούς, κι έτσι ο άνθρωπος πρέπει να στραφεί σε άλλες πηγές για να τραφεί. Οι νύχτες είναι πλέον κατά πολύ μεγαλύτερες από τις μέρες και ο Ήλιος βρίσκεται ένα βήμα πριν τον «θάνατό» του, το Χειμερινό Ηλιοστάσιο.
Ο Τοξότης στην αρχαιότητα συνδέονταν με τον Χείρωνα τον Κένταυρο, τον δάσκαλο πολλών μυθικών ηρώων, γνωστών για την ανδρεία, τη σοφία και τις αρετές τους. Κατ’ επέκταση, ο Χείρωνας παρέμεινε γνωστός ως υπόδειγμα δασκάλου και συνδέθηκε με τη γνώση, τη σοφία, το θάρρος και την ηθική. Σε λιγότερο συχνές συνδέσεις, παρουσιάζεται ως εκδήλωση του Θεού των Θεών Δία και ως Δάσκαλος Πατέρας Θεός.
Ο μύθος λέει ότι το τέλος του Χείρωνα υπήρξε τραγικό. Ο μαθητής και καλός του φίλος Ηρακλής από λάθος τον τραυμάτισε με βέλος δηλητηριασμένο με αίμα της Λερναίας Ύδρας. Όντας αθάνατος ο Χείρωνας, βασανιζόταν από το δηλητήριο χωρίς λύτρωση. Μην αντέχοντας άλλο το μαρτύριο, απαρνήθηκε την αθανασία του παραδίδοντάς τη στον Προμηθέα [2], για να μπορέσει να λυτρωθεί από το βάσανο μέσω του θανάτου. Ο Δίας, θέλοντας να τον ανταμείψει για το έργο του ως δάσκαλος και σεβόμενος την σοφία του, τον μετέφερε στον ουρανό, σχηματίζοντας τον αστερισμό του Κενταύρου (γνωστού πλέον ως «Τοξότη»), για να μην ξεχαστεί ποτέ από τους ανθρώπους.
Ο Τοξότης είναι το ένατο κατά σειρά ζώδιο του Ζωδιακού κύκλου κι επομένως το ζώδιο που σηματοδοτεί μια σημαντική μετάβαση. Ο αριθμός εννέα ανήκει στους ιερότερους αριθμούς, από την αρχαιότητα ακόμα, καθώς είναι επίσης το αποτέλεσμα της τριπλασίασης του ιερού αριθμού τρία (3×3=9). Ξεκινώντας από το ότι χρειάζονται εννέα μήνες για να ολοκληρωθεί μια ανθρώπινη εγκυμοσύνη, ένα θαύμα που γοήτευε τους ανθρώπους από την αρχή της ύπαρξής τους, ο αριθμός εννέα σχετίστηκε με τη πρόοδο και τη μετάβαση σε μια διαφορετική πραγματικότητα. Όπ
ως δηλαδή το μωρό όταν ολοκληρώσει τον εννέα μηνών κύκλο της κύησης αφήνει πίσω του τη πραγματικότητα της ζωής μέσα στη μήτρα της μητέρας του και περνά στη τελείως διαφορετική πραγματικότητα της ύπαρξης στον υλικό κόσμο.
Όμως, ο αριθμός εννέα μονάχα προμηνύει την αλλαγή, δεν είναι η αλλαγή. Είναι το μεταβατικό εκείνο στάδιο όπου αφήνουμε μια πραγματικότητα για μια άλλη. Ο αριθμός εννέα πρέπει να ολοκληρωθεί για να περάσει στον αριθμό δέκα, που είναι η πραγματική αλλαγή. Αυτή την ενδιάμεση κατάσταση στην οποία συνυπάρχουν ταυτόχρονα δύο πραγματικότητες (η μια που αποχωρεί και η νέα που έρχεται), συμβολίζει η διπλή φύση του Τοξότη, που είναι μισός ζώο και μισός άνθρωπος, όντας ταυτόχρονα και τα δύο αλλά και κανένα από τα δύο. Το εσωτερικό μήνυμα επομένως του Τοξότη είναι η ανύψωση της θνητής υπόστασης εκεί όπου θα αποκαλυφθεί πλέον απόλυτα η Θεϊκή Σοφία.
Ο Τοξότης είναι αυτός που γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ θνητότητας και αθανασίας, μετατρέποντας την ύλη σε πνεύμα. Είναι αυτός που θα απαλλάξει πλέον κυριολεκτικά την ψυχή από την ύλη.
Ο Δάσκαλος Χείρωνας-Τοξότης είναι ο τελευταίος αστερισμός που φιλοξενεί τον Ήλιο πριν το Χειμερινό Ηλιοστάσιο που σηματοδοτεί τον «θάνατό» του αλλά και την αναγέννησή του οπότε και την αρχή ενός νέου κύκλου. Ομοίως, στην ιστορία του Ιησού ο Πιλάτος είναι ο τελευταίος άνθρωπος που παίζει σημαντικό ρόλο στην έκβαση της ιστορίας προτού αυτή τελειώσει με τον θάνατο και την ανάστασή του.
Μετά το θανάσιμο πλήγμα του Ιούδα-Σκορπιού και του Συμβουλίου των Αρχιερέων, ο Ιησούς οδηγείται μπροστά στον Πόντιο Πιλάτο. «Πόντιος» κυριολεκτικά σημαίνει «θαλασσινός» [3] και «Πιλάτος» κυριολεκτικά σημαίνει «οπλισμένος με δόρυ» [4]. Ο Πόντιος Πιλάτος λοιπόν μπορεί να είναι η προσωποποίηση του Χείρωνα-Τοξότη. Ο ρόλος του στην εσωτερική ιστορία του Χριστού είναι να καταδικάσει σε θάνατο τον Ιησού, δηλαδή την υλική υπόσταση του Χριστού, για να μπορέσει να ελευθερωθεί (αναστηθεί) και να αναδειχθεί ως Υιός του Θεού.
Αξίζει σ’ αυτό το σημείο ν’ αναφερθεί ότι σχεδόν μέσα στον αστερισμό του Τοξότη βρίσκεται ο αστερισμός του Νότιου Στέφανου (Corona Australis). Ο αστερισμός αυτός ήταν γνωστός από την αρχαιότητα με διάφορα ονόματα και συνδέονταν με διάφορους μύθους. Ενδιαφέρον όμως είναι ότι, κατά τα πρώτα χριστιανικά χρόνια, θεώρησε πως ήταν το «Στέμμα της Αιώνιας Ζωής» που υπόσχεται η διδασκαλία του Χριστού. Σύμφωνα μάλιστα με μερικούς ερευνητές και μελετητές, το αγκάθινο στεφάνι που αναφέρεται ότι φόρεσαν οι φρουροί στον Ιησού (Κατά Ματθαίο 27:29), είναι αναφορά στον αστερισμό του Νότιου Στεφάνου.
Κάτω από τον αστερισμό του Νότιου Στεφάνου, βρίσκεται ο αστερισμός του Βωμού (Ara), γνωστού στην αρχαιότητα ως «Θυτήριον», δηλαδή «θυσιαστήριο». Ο αστερισμός αυτός απεικονίζεται ως ένας αρχαίος βωμός που ο καπνός από τη θυσία σε αυτόν φτάνει μέχρι τους αστερισμούς του Νότιου Στέφανου και του Τοξότη. Στην αρχαιότητα μάλιστα, συνηθίζονταν να απεικονίζεται αυτός ο καπνός σα να σχηματίζει την Γαλαξιακή ζώνη.
Ιησούς και Βαραββάς
Επιστρέφοντας στις τελευταίες ώρες του Ιησού πριν την τελική καταδίκη του, διαβάζουμε ένα σημαντικό αλληγορικό γεγονός: αυτό της επιλογής των ανθρώπων μεταξύ Χριστού και Βαραββά:
«Κατά την εορτή, λοιπόν, συνήθιζε ο ηγεμόνας να απολύει ένα φυλακισμένο για το πλήθος, όποιον ήθελαν. Και είχαν τότε ένα διαβόητο φυλακισμένο, που τον έλεγαν [Ιησού] Βαραββά.
Ενώ, λοιπόν, αυτοί ήταν συναγμένοι, τους είπε ο Πιλάτος: ‘Ποιον θέλετε να σας απολύσω, τον [Ιησού τον] Βαραββά ή τον Ιησού τον λεγόμενο Χριστό;’
[…] Αλλά οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι έπεισαν τους όχλους να ζητήσουν το Βαραββά, ενώ τον Ιησού να τον θανατώσουν.
Έλαβε τότε το λόγο ο ηγεμόνας και τους είπε: ‘Ποιον από τους δύο θέλετε να σας απολύσω;’
Εκείνοι είπαν: ‘Το Βαραββά’.
Τους λέει ο Πιλάτος: ‘Τι λοιπόν να κάνω τον Ιησού, το λεγόμενο Χριστό;’
Λένε όλοι: ‘Να σταυρωθεί.
Εκείνος είπε: ‘Γιατί, τι κακό έκανε;’
Εκείνοι περισσότερο έκραζαν λέγοντας: ‘Να σταυρωθεί’.
Όταν είδε λοιπόν ο Πιλάτος ότι τίποτα δεν ωφελεί, αλλά μάλλον θόρυβος γίνεται, αφού έλαβε νερό, ένιψε τα χέρια του απέναντι στον όχλο λέγοντας:
‘Αθώος είμαι από το αίμα τούτου. εσάς θα αφορά’.
Και αποκρίθηκε όλος ο λαός και είπε: ‘Το αίμα αυτού πάνω σ’ εμάς και πάνω στα παιδιά μας’.
Τότε τους απόλυσε το Βαραββά, ενώ τον Ιησού, αφού τον μαστίγωσε, τον παράδωσε για να σταυρωθεί.
Κατά Ματθαίο 27:15-26 [5]
Ας προσέξουμε λίγο περισσότερο αυτή τη σκηνή: Ο Τέλειος Άνθρωπος Ιησούς Χριστός βρίσκεται στο πλάι του κλέφτη Ιησού Βαραββά. «Βαραββάς» κυριολεκτικά σημαίνει «Υιός του Πατέρα» [6], όπως και ο Χριστός είναι Υιός του Πατέρα. Και οι δύο ονομάζονται «Ιησούς», που, όπως ήδη αναφέρθηκε, σημαίνει «ο Θεός είναι η σωτηρία». Εκπληκτική θα έλεγε κανείς η σύμπτωση της συνωνυμίας.
Πως όμως προκύπτει το ότι ο Βαραββάς ονομάζεται «Ιησούς»; Αν και σε κάποια πρωτοχριστιανικά κείμενα αναφέρεται ο Βαραββάς ως «Ιησούς ο Βαραββάς», η εγκυρότερη αναφορά προέρχεται από τον Ωριγένη, που εμφανίζεται να εντυπωσιάζεται από την συνωνυμία του Βαραββά με τον Χριστό. Είναι πολύ πιθανό το «Ιησούς» του Βαραββά να αφαιρέθηκε από τα Ευαγγέλια με το πέρας των χρόνων, για να αποφευχθούν τα μπερδέματα. Άλλωστε, είναι γνωστό πως το όνομα «Ιησούς» ήταν πολύ συνηθισμένο τα χρόνια εκείνα, οπότε φυσικά δεν αποκλείεται ο Βαραββάς να ονομάζονταν «Ιησούς», αλλά μια τέτοια συνωνυμία, του ουράνιου Χριστού με τον σεσημασμένο Βαραββά, είναι σκανδαλώδης για τα ιερά κείμενα.
Οι καθηγητές Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης, στο βιβλίο τους «Στα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ.» αναφέρουν:
«Ο Βαραββάς (Μπαρ Αμπά) = Γιός του Πατέρα, στη πραγματικότητα λεγόταν Ιησούς, όπως άλλωστε μας πληροφορεί ο Ωριγένης και επιβεβαιώνουν ο Codex Koridethi (7ος – 9ος αιώνας), το παλίμψηστο της Αγίας Αικατερίνης του Σινά κ.ά. Απ’ αυτό ορμώμενοι οι σκεπτικιστές ορθολογιστές ερευνητές, εκφράζουν την άποψη -επειδή ο Βαραββάς είναι άγνωστος στον Ιώσηπο, στα Ταλμούδ και στον Ευσέβιο- ότι το πρόσωπο αυτό είναι ανύπαρκτο, ένα χαλκευμένο άτομο, ένας “διπλασιασμός” του μόνου καταδίκου του Ιησού του Ναζωραίου» [7].
Δίνοντας μεγαλύτερη βαρύτητα στην αναφορά του «διπλασιασμού του Ιησού του Ναζωραίου», θα πρέπει να αναφερθεί ότι καμία ιστορική πηγή δεν υποστηρίζει έθιμο, ρωμαϊκό ή εβραϊκό, απελευθέρωσης κρατούμενου τις ημέρες του Πάσχα, είτε πρόκειται για την εποχή του Ιησού είτε για οποιαδήποτε άλλη εποχή. Είναι λοιπόν ενδιαφέρον το ότι τα Ευαγγέλια, γι’ άλλη μια φορά, κάνουν αναφορά γεγονότος υποστηρίζοντάς το ως ιστορικό, ενώ σαφώς δεν είναι. Για ποιο λόγο να το κάνουν αυτό; Κατά πάσα πιθανότητα, πρόκειται ή για κάποια αλληγορία ή για εσωτερικό «έθιμο» που δεν αφορά το ευρύ κοινό. Είναι πιθανό να τονίζεται η τελική (και πιο δύσκολη) επιλογή που πρέπει να παρθεί ακριβώς πριν την αναγέννηση/ανάσταση. Πράγματι, το γεγονός της επιλογής μεταξύ Χριστού και Βαραββά έχει σημαντική αλληγορική αξία.
Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω προκύπτει ότι ο Χριστός και ο Βαραββάς δεν είναι δύο ξεχωριστοί άνθρωποι. Είναι ο ίδιος άνθρωπος ή -ορθότερα- οι δύο εκδηλώσεις του ανθρώπου: ο «κλέφτης» άνθρωπος που δεν νοιάζεται παρά μονάχα για την ύλη του και ο «Χριστός» άνθρωπος που στοχεύει στο να γίνει ένα με τον Θεό, όπως του αξίζει. Η ανθρωπότητα όμως συνήθως επιλέγει να ζει υπό της επιταγές του υλιστή ανθρώπου μέσα της, δηλαδή του Βαραββά. Αυτό είναι το μήνυμα.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Μυθικό πλάσμα που είναι από την μέση και κάτω άλογο και από την μέση και πάνω άνθρωπος.
[2] Από τον «Πρωταγόρα» του Πλάτωνα πληροφορούμαστε ότι ο Προμηθέας ήταν εκείνος που προμήθευσε τον άνθρωπο με τέχνες που είχε κρυφά κλέψει από την Αθηνά (Θεά της γνώσης και της σοφίας) και τον Ήφαιστο (Θεό της φωτιάς).
[3] Ο αστερισμός του Κενταύρου Χείρωνα-Τοξότη είναι μισός άνθρωπος και μισός άλογο, το οποίο είναι ιερό ζώο του Ποσειδώνα, Θεού της θάλασσας.
[4] Ο Χείρωνας σε αρχαίες απεικονίσεις εμφανίζεται άλλοτε να κρατά τόξο και άλλοτε δόρυ, που ουσιαστικά είναι σαν ένα μεγάλο βέλος.
[5] Επίσης: Κατά Μάρκο 15:6-15, Κατά Λουκά 23:13-25, Κατά Ιωάννη 18:39-19:16. Στο Λευιτικόν αναφέρεται μια προφητεία που σχετίζεται με την επιλογή Χριστό-Βαραββά: «Και θα πάρει τους δύο τράγους, και θα τους στήσει μπροστά στον Κύριο, στη θύρα τής σκηνής τού μαρτυρίου. Και ο Ααρών θα ρίξει κλήρους στους δύο τράγους• έναν κλήρο για τον Κύριο, και έναν κλήρο για τον τράγο που πρέπει να απολυθεί. Και ο Ααρών θα φέρει τον τράγο, στον οποίο έπεσε ο κλήρος τού Κυρίου, και θα τον προσφέρει [ως] προσφορά περί αμαρτίας. Και τον τράγο, στον οποίο έπεσε ο κλήρος στο να απολυθεί, θα τον παραστήσει ζωντανό μπροστά στον Κύριο, για να κάνει εξιλέωση επάνω του, ώστε να τον εξαποστείλει ελεύθερο στην έρημο» (Λευιτικόν 6:7-10).
[6] Βαραββάς = «Βαρ» που στα εβραϊκά σημαίνει «υιός» και «αββάς» που στα εβραϊκά σημαίνει «πατέρας», εξ’ ού και ο τίτλος ιερωμένων ως «Αββάς».
[7] «Στα ίχνη του Ι.Χ.Θ.Υ.Σ. – Αστρονομία, ιστορία, φιλοσοφία», Στράτος Θεοδοσίου και Μάνος Δανέζης, εκδ. ΔΙΑΥΛΟΣ, σελ. 564.
Leave a Reply