Περί Αγγέλων λοιπόν… «Αγγελολογία» όπως λένε:
Σημ. Η έννοια «Άγγελος» έχει συνδεθεί στενά με τις Βιβλικές θρησκείες. Έτσι για να μελετηθεί από «τις πηγές» η προσφυγή σε Βιβλικά κείμενα είναι μονόδρομος και αυτά χρησιμοποιώ ως βάση.
Τι είναι οι Άγγελοι
Άγγελος = απεσταλμένος ή/και αγγελιοφόρος – κάποιος δηλαδή που μεταφέρει μήνυμα από κάποιους/κάπου σε κάποιους άλλους/κάπου αλλού. Η λέξη προέρχεται μάλλον από το «άγω» το οποίο σημαίνει «παίρνω και κουβαλώ» αλλά σημαίνει επίσης και «τραγουδώ» (βλπ. και «απαγγελία»). Έτσι, ετυμολογικά και γλωσσολογικά πρόκειται για απεσταλμένους που ανακοινώνουν ή/και πηγαίνουν και εκτελούν το θέλημα εκείνων που τους έστειλαν. Κάτι σαν «παιδιά για όλες τις δουλειές».
Τα παραπάνω είναι σε συμφωνία με την «κλασσικό» και περιεκτικότερο «ορισμό» του «τι είναι οι άγγελοι» που βρίσκεται στην «προς Εβραίους» επιστολή της Καινής Διαθήκης: «ουχί πάντες [οι άγγελοι] εισί λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα διά τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν;» («Δεν είναι όλοι οι άγγελοι λειτουργικά (υπηρεσιακά) πνεύματα που αποστέλλονται για διακονία (υπηρεσία), για χάρη εκείνων που μέλλουν να κληρονομούν τη σωτηρία;» προς Εβραίους 1.19).
Προέλευση – «Δημιουργία»
Με τη λέξη «άγγελος» αποδόθηκε –σωστά– στα Ελληνικά η (ατυχής, ως προς το «εύηχό» της, στα Νέο-Ελληνικά) Εβραϊκή λέξη «Μαλ’ ακ» η οποία σημαίνει ακριβώς «αγγελιοφόρος». Έτσι σε κάθε περίπτωση η λέξη φανερώνει και προσδιορίζει τη «δουλειά» που κάνουν και όχι τη φύση τους, καθ’ αυτή.
Ως προς τη φύση τους οι πληροφορίες είναι λίγες. Χαρακτηρίζονται πάντως ως «πνεύματα» (αέρινοι, από το «πνεύμα»=άνεμος, ρεύμα αέρα – αλλά δεν πρέπει να ταυτίζονται εντελώς με τα λαϊκώς αποκαλούμενα «αερικά» που είναι κάτι ελαφρώς διαφορετικό) και αυτό υπαινίσσεται μια άυλη και αόρατη (μη-υλική) φύση. Με σημερινή ορολογία, κατανοητή στους περισσότερους, θα ταίριαζε ίσως να χαρακτηριστούν «Ενεργειακά πλάσματα ή Ενεργειακές οντότητες» που έχουν την δυνατότητα να παίρνουν προσωρινά και ορατή ή και απτή μορφή (πράγμα που είναι συμβατό από τις διάφορες βιβλικές διηγήσεις, για «φλογερά» όντα, που χαρακτηρίζονται από λαμπρότητα).
Οι πληροφορίες για την δημιουργία τους –όπως δίνονται στην Παλαιά Διαθήκη– μιλούν για «γιούς του Θεού», ήδη παρόντες στην Δημιουργία του Κόσμου (στο βιβλίο του Ιώβ 38.7) άρα ο «χρόνος» δημιουργίας τους πρέπει να τοποθετηθεί πριν από τον υλικό Κόσμο.
Όσον αφορά τους ανθρώπους, η «προέλευση» των αγγέλων προέρχεται βέβαια από το (εμπειρικό) φαινόμενο των αινιγματικών συναντήσεων με όντα/ανθρώπους που κατά κάποιο τρόπο δεν έμοιαζαν σαν τους άλλους… αλλά σταματώ εδώ για ν’ αποφύγω το κατεβατό αλλά να κάποια από τα σχετικά που σχεδιάζω να γράψω σχετικά με τους Αγγέλους:
Πληθυσμός
Είδη αγγέλων
Προϊστορία
Ιστορία
Εμφανίσεις
Φυσιολογία (με τι μοιάζουν)
Δυνατότητες
Χαρακτηριστικά
Οχήματα (θα ‘χει και test drive?)
Διάσημοι & Διαβόητοι άγγελοι
Εμπειρίες
Λαϊκές παραδόσεις
Καρικατούρες αγγέλων – Κοινές αντιλήψεις, παρανοήσεις και ιδέες για τους αγγέλους
Στη λαϊκή θρησκευτικότητα
Υπηρεσίες – δράση
Επικοινωνία με αγγέλους
Στοιχεία
Ιστορία
Η «ιστορία» των Αγγέλων δηλαδή έχει δύο άξονες: τον «θείο» μέσα από τον οποίο περιγράφονται σε ιερά κείμενα και τον ανθρώπινο, όπου μέσα από ανθρώπινες εμπειρίες εξελίσσεται το θέμα.
Από την πλευρά των κειμένων τα πράγματα είναι σαφή αλλά οι πληροφορίες που δίνουν λίγες: Ο Θεός πριν φτιάξει τον κόσμο έφτιαξε τους Αγγέλους των εκπροσώπους και εκτελεστές του θελήματός του. Κάποιος σημαντικός από αυτούς επαναστάτησε και παρέσυρε το 1/3 από αυτούς, ενώ τα 2/3 έμειναν πιστά στον Θεό. Από τότε ξεκίνησε η σύγκρουση Καλού-Κακού.
Πληθυσμός
Έφτιαξε πολλούς αγγέλους – σύμφωνα με τα κείμενα. Οι αριθμοί που δίνονται είναι αποσπασματικοί, δηλαδή δεν αναφέρονται πουθενά ως απόλυτο σύνολο, αλλά δίνονται συγκεκριμένοι αριθμοί για διαφορετικές συνθήκες και καταστάσεις. Έτσι αναφέρονται 20 δισεκατομμύρια «οχήματα» αγγέλων (περί αυτών βλέπε πιο κάτω) στον Ψαλμό 68 [67].17-18, 10 δισεκατομμύρια άγγελοι που βρίσκονται στην παρουσία του Θεού (Stand by, θα λέγαμε), στο βιβλίο του Δανιήλ, 200 εκατομμύρια σε κάποια «τελική» μάχη στην Αποκάλυψη. Οι μεγάλοι αριθμοί (δες και Δανηίλ κεφ. 7.10) αλλά και κάποιες πιο συγκεκριμένες αναφορές δείχνουν κάποια ταύτιση ή καλύτερα αντιστοίχηση (γιατί υπάρχει διαφοροποίηση) των αγγέλων με τα αστέρια (π.χ. η αναφορά σε «στρατιά του ουρανού» ανάλογα με τα συμφραζόμενα άλλοτε σημαίνει τους αγγέλους και άλλοτε τα αστέρια (μερικές φορές επίσης τα κείμενα χρησιμοποιούν τη λέξη «άστρα» μιλώντας για αγγέλους). Επίσης στους μεγάλους αριθμούς καμιά φορά προστίθεται ένα 50% έτσι ώστε 2/3 + 1/3 = 3/3 να δοθεί ένας πιθανολογούμενος «συνολικός» αριθμός τους πριν την λεγόμενη «Πτώση των Αγγέλων» με βάση την αναφορά της Αποκάλυψης (κεφ.12) ότι ο «δράκοντας» παρέσυρε μαζί του το «εν τρίτο των άστρων».
Είδη αγγέλων
Επίσης οι άγγελοι φαίνεται να διακρίνονται σε διάφορα «είδη» – παραδοσιακά αποκαλούνται «τάγματα» αγγέλων – με εμφανώς διαφορετική μορφή το καθένα, διαφορετικό ρόλο, διαφορετική γλώσσα (και γι’ αυτό θα αναφερθώ αργότερα) κτλ.
Μερικά από αυτά τα είδη είναι ανθρωποειδή – πρακτικά με ανθρώπινη εμφάνηση. Άλλα είναι εντελώς «ξένα» – σαν εξωγήινοι… Χαρακτηριστική μορφή είναι αυτή της… Σφίγγας που ομοιάζει με τα «Χερουβείμ»…
Προϊστορία και Μετα-ιστορία
Η «προϊστορία» των αγγέλων είναι άγνωστη (ή ανύπαρκτη έξω από το βιβλικό πλαίσιο). Παρόλο που σε πολλά πάνθεα σε ανατολή και δύση υπάρχει κάποια θεότητα ως «αγγελιοφόρος των θεών», η έννοια των αγγέλων με το βιβλικό νόημα είναι μοναδική. Ακόμα και σε σχέση με Βαβυλωνιακές παραδόσεις (και γενικά της Μεσοποταμίας) που συχνά θεωρούνται συγγενικές οι ομοιότητες δείχνουν περισσότερο κάποια κοινή αρχέγονη προέλευση παρά απευθείας επιρροές.
Οι άγγελοι στην Βαβυλωνιακή θρησκεία αποκαλούνται sukallin (που σημαίνει επίσης αγγελιοφόρος) είναι «πνεύματα» υπηρεσίας, αποκαλούνται επίσης «γιοι» της όποιας θεότητας και συχνά σχετίζονται με κάποια Υπέρτατη θεότητα. Δεν υπάρχουν όμως σε τόσο μεγάλους αριθμούς και αν κρίνουμε από απεικονίσεις είχαν μάλλον τρομακτική όψη.
Από την άλλη υπάρχουν άγγελοι σε θρησκείες όπως ο Ζωροαστρισμός και το Ισλάμ μάλλον όμως (στην τωρινή μορφή τους) βασίζονται στη Βιβλική έννοια των αγγέλων και δεν την έχουν επηρεάσει (έχουν όμως επηρεάσει τις τρέχουσες «χριστιανικές» λαϊκές θρησκευτικές αντιλήψεις για τους Αγγέλους, ιδιαίτερα το Ισλάμ).
Εμφανίσεις
Γεγονός είναι ότι μιλάμε για «αγγέλους» (και επίσης υπάρχουν οι αρχαίες διηγήσεις) για έναν απλό λόγο: Οι άνθρωποι από πολύ παλιά είχαν συναντήσεις με «ανθρώπους» που έμοιαζαν να μην ανήκουν στο συνηθισμένο ανθρώπινο είδος, «οντότητες» (ας πούμε) που τελικά αποκλήθηκαν «Άγγελοι».
Φυσιολογία (με τι μοιάζουν)
Oι άγγελοι δεν ανήκουν σε ένα είδος αλλά μάλλον αποτελούν ολόκληρη κατηγορία (όπως λέμε πτηνά, θηλαστικά, ερπετά κτλ.) με αρκετά κοινά εσωτερικά χαρακτηριστικά (από τα οποία ένα είναι η νοημοσύνη, άλλο η… υπερταχύτητα κτλ) αλλά και αρκετές εξωτερικές διαφορές.
Υπάρχει επίσης και η έννοια «Άγγελος Κυρίου» που συχνά υπονοεί την ίδια τη Θεότητα και όχι κάποιον «απεσταλμένο».
Στις περισσότερες εμφανίσεις είναι άνδρες (χωρίς φτερά!) άλλοτε εντελώς συνηθισμένοι και άλλοτε με «κάτι διαφορετικό» επάνω τους.
Κάποια είδη, μη-ανθρωπόμορφά, δείχνονται να έχουν πολλά μάτια, φτερά (από 2-6) και πρόσωπα που δεν είναι ανθρώπινα.
Στην μια περίπτωση που έχω συναντήσει (σε αρχαίο βιβλικό κείμενο) αναφορά σε θηλυκό άγγελο (ανθρωπόμορφο) και με «φτερά», είναι στο βιβλίο του προφήτη Ζαχαρία (5.9).
Τέλος, μια σημείωση για την εμφάνιση αγγέλων, πεσμένων και μη: Βασικά είναι η ίδια (δεν υπάρχουν κέρατα και τρίαινες) και μόνο στη δράση υπάρχει διαφορά (όσον αφορά τους ανθρώπους–παρατηρητές). Η εικόνα του πεσμένου αγγέλου με φρικαλέα όψη είναι σπάνια και ποτέ σε σχέση με ανθρώπους.
Υπηρεσίες – δράση
Οι άγγελοι επίσης διαχωρίζονται σε πολλούς τομείς: «γενικών καθηκόντων», «ειδικών καθηκόντων», όπως «υπηρεσίας την Παρουσία του Θεού», «περιοχικούς-εδαφικούς» (ή περιφερειακούς, τοπικούς (territorial) με περιοχή καθηκόντων από μια μικρή γεωγραφική ενότητα (επαρχία, πόλη, χωριό), μέχρι ολόκληρα έθνη, αλλά (ίσως) και αστέρια. «Προσωπικούς φύλακες» με περιοχή ευθύνης κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο (από παιδί). Σ’ αυτήν την περίπτωση υπήρχε η αντίληψη ότι «ο άγγελός» κάποιου ανθρώπου έχει το σχήμα και τη μορφή του ανθρώπου που προστατεύει (σαν σωσίας).
Ακόμα κάποιοι έχουν ξεκάθαρα «στρατιωτικά» καθήκοντα ενώ υπάρχουν και ορισμένοι για τις «βρώμικες» δουλειές: Μερικές φορές αυτές εκτελούνται από το Σατανά (Εχθρό) ή σε κάποιο «ακάθαρτο πνεύμα» (πεσμένο άγγελο), μερικές όμως φαίνεται να γίνονται από κανονικό άγγελο «Εξολοθρευτή» ή «Καταστροφέα».
Είδη αγγέλων
Oι άγγελοι φαίνεται να διακρίνονται σε διάφορα «είδη» – παραδοσιακά αποκαλούνται «τάγματα» αγγέλων – με εμφανώς διαφορετική μορφή το καθένα, διαφορετικό ρόλο, διαφορετική γλώσσα (και γι’ αυτό θα αναφερθώ αργότερα) κτλ. Μερικά από αυτά τα είδη είναι ανθρωποειδή – πρακτικά με ανθρώπινη εμφάνιση. Άλλα είναι εντελώς «ξένα» – σαν εξωγήινοι.
Το κλασσικότερο κείμενο «Αγγελολογίας» της αρχαιότητας, το – κατά βάση Νεοπλατωνικό – «Περί της Ουράνιας Ιεραρχίας» του «Διονυσίου» του Αρεοπαγίτη κατατάσσει τους αγγέλους σε τρεις «χορωδίες» των τριών «τάξεων» η κάθε μια:
Η Κατώτερη (3η) «διάταξη» («διακόσμηση» στο κείμενο) είναι:
1) οι Άγγελοι (η standard έκδοση αγγέλων – προσωπικοί άγγελοι-φύλακες, γενικών καθηκόντων κτλ.).
2) Οι Αρχάγγελοι (η… deluxe έκδοση με μάλλον «στρατιωτικά» καθήκοντα).
3) Οι Αρχές (πιθανότατα η ηγεσία των αγγέλων αυτών, αλλά θα μπορούσε και να σημαίνει ότι δημιουργήθηκαν πρώτοι). Οι άγγελοι αυτής της διάταξης παρουσιάζονται στις διηγήσεις ως ανθρωπόμορφοι και χωρίς φτερά.
Η Μέση (2η) διάταξη αφορά:
1) Εξουσίες (άγγελοι τοπικών γεωγραφικών περιοχών ευθύνης)
2) Κυριότητες (άγγελοι με περιφερειακές (ή εθνικές) γεωγραφικές περιοχές ευθύνης
3) Δυνάμεις (πιθανότατα η ηγεσία αυτών ή/και με «πλανητικά» καθήκοντα). Η μορφή αυτών των αγγέλων είναι ασαφής.
Η Ανώτερη (3η) διάταξη είναι η κοντινότερη στον Θεό (και ως προς τη φύση και ως προς τη θέση) και αποτελείται από όντα που δεν είναι ανθρωπόμορφά (τουλάχιστον στην πλειοψηφία τους) :
1) Οι Θρόνοι – οι άγγελοι που βρίσκονται στην άμεση Παρουσία του Θεού.
2) Τα Χερουβίμ (οι Ισχυροί). Έχουν (συνήθως) μορφή «Σφίγγας», κεφάλι ανθρώπινο, σώμα λιονταριού, ουρά φιδιού και δύο φτερά και έχουν καθήκοντα ως «φρουροί» ιερών τόπων, αλλά πιθανότατα και άλλα. Μπορούν να φέρουν ως όπλο «περιστρεφόμενη πύρινη ρομφαία» (Φωτόσπαθο δηλαδή – από αυτό προέρχεται η ιδέα των όπλων των STARWARS!). Παρουσιάζονται να είναι αρμόδιοι για θέματα «συντήρησης» αλλά και κατεδάφισης (οι Καταστροφείς-Εξολοθρευτές μάλλον ανήκουν στις τάξεις τους).
(Σημ. Σε ένα απόσπασμα στο οποίο πολλοί αναγνωρίζουν αναφορές στον Διάβολο πριν την πτώση του (ως Εωσφόρο) αποκαλείται «χερουβ κεχρισμένο» δηλαδή «ισχυρός διορισμένος για συγκεκριμένη δουλειά».
3) Τα Σεραφείμ (Οι Φωτεινοί) σχεδόν ενεργειακά όντα με πολλά μάτια και έξι φτερά – πιθανότατα επιφορτισμένα με τελετουργικά καθήκοντα. Περισσότερο επιφορτισμένοι με Δημιουργικό έργο.
Με συντομία συνοψίζω (ως «σύνδεση με τα προηγούμενα») ότι οι «άγγελοι» θεωρούνται πως είναι «πνευματικές» οντότητες (ίσως θα λέγαμε σήμερα «ενεργειακά όντα») για τις οποίες υπάρχουν διηγήσεις και αναφορές συναντήσεων με ανθρώπους σε αρχαία βιβλία που είτε αποτελούν μέρος της Βίβλου, είτε θεωρούνται συγγενικά με αυτή. Ως συνέπεια οι άγγελοι είναι σε μεγάλο βαθμό «υπόθεση» των βιβλικών θρησκειών (Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό) ή πολιτιστικών παράγωγων (Ισλάμ) ή γεωγραφικών παράγωγων (Ζοροαστρισμός), γι’ αυτό και τα όσα γράφω είναι μέσα από το συγκεκριμένο πρίσμα.
Αγγελολογία ονομάζεται η περιοχή γνώσης που σχετίζεται με τους αγγέλους και την καταγραφή όλων των σχετικών με αυτούς. Παραδόξως (ή ίσως όχι και τόσο) μέσα σε θρησκευτικό πλαίσιο η Αγγελολογία είναι πιο πολύ ανεπτυγμένη στην Ισλαμική παράδοση και την Ζοροαστρική παρά στην Ιουδαϊκή ή τη Χριστιανική.
Άγγελοι και Άνθρωποι
Όπως έχω αναφέρει η υπόθεση με τους αγγέλους υπάρχει γιατί υπάρχουν άνθρωποι που (λένε ότι) είχαν/έχουν συναντήσεις με τις όχι-ακριβώς-ανθρώπινες αλλά νοήμονες οντότητες που αποκαλούμε «αγγέλους».
Η σχέση αγγέλων – ανθρώπων προσδιορίζεται κύρια από δύο αναφορές της Βίβλου:
Αρχικά στον Ψαλμό 9:
«τι είναι ο άνθρωπος, ώστε να τον θυμάσαι; Ή ο γιος του ανθρώπου ώστε να τον επισκέπτεσαι; Κι εσύ τον έκανες [για] λίγο πιο κατώτερο από τους αγγέλους, όμως με δόξα και τιμή τον στεφάνωσες»
κι έπειτα στην προς Εβραίους επιστολή κεφ 1 & 2:
«1.14 Δεν είναι όλοι οι άγγελοι λειτουργικά πνεύματα που αποστέλλονται για διακονία, για χάρη εκείνων που μέλλουν να κληρονομούν τη σωτηρία;»
και
«2.7 Τον ελάττωσες λίγο πιο κάτω [ή για λίγο κατώτερο’] από τους αγγέλους, με δόξα και τιμή τον στεφάνωσες, και τον κατάστησες κυρίαρχο πάνω στα έργα των χεριών σου.»
Σύμφωνα με αυτά οι άνθρωποι είναι (προσωρινά ίσως) λίγο κατώτεροι (σε δυνατότητες και δύναμη) από τους αγγέλους αλλά άγγελοι είναι «πνεύματα υπηρεσίας» για την εξυπηρέτηση των ανθρώπων. (Αυτά φαίνεται ότι αναφέρονται στη «βασική έκδοση» αγγέλου.
Στη Βίβλο δεν υπάρχει συμπαγής αγγελολογία, μονάχα σκόρπιες αναφορές και διηγήσεις περιστατικών. Από αυτά μπορούν να συναχθούν τα εξής όσον αφορά τη σχέση ανθρώπων – αγγέλων.
Κατά Ματθαίο κεφ.18.10:
«Κοιτάτε να μην καταφρονήσετε έναν από τους μικρούς αυτούς. Γιατί σας λέω ότι οι άγγελοί τους στους ουρανούς διαπαντός βλέπουν το πρόσωπο του Πατέρα μου που είναι στους ουρανούς.»
1. Αναφέρεται ότι ο κάθε άνθρωπος από παιδί έχει κοντά του έναν «προσωπικό» άγγελο «διορισμένο» και επιφορτισμένο με κάποια καθήκοντα που αφορούν τον συγκεκριμένο άνθρωπο.
2. Ο κάθε «προσωπικός» άγγελος έχει διαρκή και άμεση πρόσβαση στην Παρουσία (του Θεού) και αναφέρεται απευθείας. Δεν υπάρχει αναφορά ότι ο άγγελος εγκαταλείπει τον άνθρωπο όταν παύει να είναι παιδί. Αντίθετα φαίνεται να παραμένει και μάλιστα,
3. Υπάρχει μια πιθανότητα ο κάθε προσωπικός άγγελος να έχει την μορφή του ανθρώπου που έχει οριστεί. (δείτε και Πράξεις κεφ. 12.15) είναι δηλαδή αυτό που λέμε σωσίας του ανθρώπου!
Πέρα από αυτά, άγγελοι αποστέλλονται προς ανθρώπους ή συναντούν ανάλογα με τις ανάγκες.
Επικοινωνία με αγγέλους
Οι επαφές ανθρώπων αγγέλων μπορούν να συμβούν (όπως αναφέρεται) ενώ ο άνθρωπος κοιμάται (ενύπνιο-ονείρεμα) ή όταν δεν κοιμάται. Μπορούν να είναι «θρησκευτικού τύπου» σχετική με θρησκευτικές πράξεις και ματαφέροντας θρησκευτικό μήνυμα, ή «μη-θρησκευτικού τύπου» όπου σ’ αυτήν την περίπτωση μπορεί να σχετίζεται με κάποια διάσωση ή την ενημέρωση του ανθρώπου για κάποιο μελλοντικό γεγονός που τον/την αφορούν. Αναφέρω δύο-τρία τυπικά παραδείγματα που συνέβησαν στην Ελλάδα και έπεσαν στην αντίληψή μου:
1982-1983. Κοπέλα ενώ περπατά σε έρημο δρόμο ελληνικής επαρχιακής πόλης, νιώθει ότι κάποιος την αρπάζει και την σπρώχνει προς την άκρη του δρόμο – άγνωστός με προφανή σκοπό το βιασμό. Δεν τα βρήκε εύκολα – η κοπέλα φορούσε παντελόνι ΚΑΙ αντιστεκόταν. Ξαφνικά εμφανίζεται μια μεσόκοπη γυναίκα που χωρίς να πει κουβέντα παρεμβαίνει και ο επίδοξος βιαστής τρέπεται σε φυγή. Η παράξενη γυναίκα πήρε την κοπέλα από το χέρι (χωρίς να πει κουβέντα) και την οδήγησε μέχρι ένα ασφαλές μέρος με κόσμο κι έπειτα έφυγε. Χωρίς καν να ρωτήσει «είσαι καλά;» ή να πει κάτι. Το περιστατικό δεν είχε κανένα θρησκευτικό στοιχείο αλλά η κοπέλα (εξαιτίας της εντελώς μη-συμβατικής συμπεριφοράς της μεσόκοπη γυναίκας, το ότι δεν γύρισε καν να την κοιτάξει ή δεν τις είπε τίποτα κτλ.) θεωρεί ότι αν υπάρχουν συναντήσεις με αγγέλους τότε εκείνη ήταν μια από αυτές τις συναντήσεις.
1985-1986. Κάποιος προσευχόταν όταν ξαφνικά «είδε» (ο άνθρωπος μου είπε ότι ήταν σίγουρος που έβλεπε με τα φυσικά του μάτια) έναν άνθρωπο να εμφανίζεται δίπλα του (χωρίς να ανοίξει πόρτα) είχε ύψος πάνω από 3 μέτρα και μίλησε με λόγια ενθάρρυνσης. (Ευτυχώς το σπίτι του φίλου ήταν από τα παλιά τα ψηλοτάβανα ~4 μέτρα και το κεφάλι του «αγγέλου» χωρούσε!)
1992. Κάποιος άλλος «είδε» (σαν σε όραμα αν κρίνω από την περιγραφή) σε διάρκεια προσευχής δύο λαμπερά «ενεργειακά οχήματα» στον ουρανό να στρίβουν ξαφνικά και να χάνονται επιταχυνόμενα προς κάποια συγκεκριμένη (και σχετική με την προσευχή κατεύθυνση). Εκ τον υστέρον αποδείχθηκε ότι υπήρχε κάποια σοβαρή ανάγκη που (λίγο μετά) εκείνη την ώρα «τακτοποιήθηκε». Αλλά αυτή η διήγηση εμπλέκει αγγελικά οχήματα και το αφήνω εδώ μέχρι να γράψω και για αυτά, τα λεγόμενα «Πύρινα άρματα» (Chariots of Fire) και άλλα…
Σημ. Επειδή μπορεί να δημιουργηθεί η απορία για το αν θεωρείται πως εκτός από άγγελο υπάρχει και δαιμόνιο επιφορτισμένο καθήκοντα σε κάθε άνθρωπο (θυμηθείτε το «αγγελάκι και το δαιμονάκι» δίπλα σε έναν άνθρωπο σε γελοιογραφίες) τα κείμενα είναι μάλλον απαισιόδοξα σ’ αυτό. Δεν αναφέρεται με σαφήνεια αλλά απ’ όπου αναφέρονται περιστατικά γίνεται φανερό ότι αν και ο κάθε άνθρωπος έχει έναν άγγελο κοντά του, περιτριγυρίζεται συνήθως από περισσότερο από ένα «ακάθαρτο πνεύμα» (πεσμένο άγγελο; Δαιμόνιο). Αυτά μπορούν να είναι (σύμφωνα με τα κείμενα πάντα) 1 ή περισσότερα, ή 7-8, ή και χιλιάδες ανά άνθρωπο.
Η λέξη «αζαζήλ» έχει μεταφραστεί στα Ελληνικά «σάτυροι», «ονοκένταυροι» (γαιδουροκένταυροι!) και «τραγόμορφοι δαίμονες». Στη Βίβλο αναφέρεται 2-3 έτσι (όχι ως όνομα) και στη μια από αυτές υπάρχει και αναφορά στη Λίλιθ (Ησαίας κεφ. 34). Για περισσότερα διάβασε το βιβλίο του Ενώχ (1). Στα τα κεφάλαια 6-11 (ειδικότερα το 8 μιλά για *τον* Αζαζήλ (ή Ασαήλ, ή Αζαζελ) χρησιμοποιώντας τη λέξη ως κύριο όνομα αγγέλου σε μια υπόθεση που θυμίζει τις ιστορίες με τον Προμηθέα, αλλά και τον Επιμηθέα και τον κουτί της Πανδώρας. Σαν όνομα εκεί έχει το νόημα «ο δυνατός του Θεού», νομίζω.
Η σχέση Αζαήλ – άγγελοι τελειώνει μάλλον εκεί και ο Αζαζηλ ως δαίμονας έχει μεγαλύτερη παρουσία στην Ισλαμική παράδοση, εκεί με το όνομα Ιμπλις. Επειδή όμως το θέμα αυτής της συζήτησης είναι «Άγγελοι» και όχι «Δαίμονες» δεν θέλω να επεκταθώ. Στο http://www.deliriumsrealm.com/delirium/mythology/azazel.asp αναφέρει συνοπτικά τα πιο σημαντικά περί Αζαζήλ κι έχει και σελίδες με αναφορές σε παραπλήσια ζητήματα.
Για τα πηγαία κείμενα η επικoινωνία με κάπoιo άγγελo μπoρεί να γίνει μόνo με πρωτoβoυλία τoυ αγγέλoυ (τoυ Θεoύ πoυ τoν έστειλε κατ’ επέκταση). Σ’ αυτά δεν υφίσταται «επίκληση» ή «πρoσευχή» πρoς άγγελo. Αυτό δεν εμπόδισε στα κατoπινά χρόνια πoλλoύς να δoκιμάσoυν και να το συστήσουν και σε άλλους. Τα απoτελέσματα; Aμφίβoλα αλλά όχι πάντoτε ανύπαρκτα. Έτσι, σε κάπoιες θρησκευτικές παραδόσεις τέτoιoυ είδoυς επικλήσεις είναι δεδoμένες – σε ιδιαίτερες παραδόσεις μέσα στoν Iσλαμικό και Ioυδαϊκό χώρo περισσότερo – ενώ στoν Xριστιανικό ακόμα και στην Oρθόδoξη εκκλησία η πρoσευχή απευθυνόμενη πρoς τoν πρoσωπικό άγγελo είναι απoδεκτή από την παράδoση και πρακτικά, έστω, ανεκτή. Σε κάπoιες άλλες εκκλησίες, επίσης υπάρχει, σε μια πλάγια μoρφή (π.χ. Ζητoύν από τo Θεo να «στείλει» άγγελo ή αγγέλoυς…).
Σε γενικές γραμμές η επίκληση πρoς άγγελo φαίνεται να εγείρει -πέρα από τα θεoλoγικά- και κάπoια «λογικά» ζητήματα (γιατί να έρθει όταν τον καλέσεις κτλ.) και γενικά από το θρησκευτικό χώρο οι περισσότερες ανταποκρίσεις σε κάλεσμα αγγέλου θεωρούνται εμφανίσεις πεσμένων αγγέλων (δαιμονίων) για τα οποία αναφέρεται ότι μπορούν να παίρνουν την εμφάνιση κανονικών αγγέλων.
Στο χώρo της λατρείας τo πράγμα έχει δύo πλευρές. Η Aγγελoλατρείες, των ανθρώπων είναι λίγo, πoλύ γνωστές. Εκείνo πoυ είναι ελάχιστα γνωστό είναι …η «Aνθρωπoλατρεία» των Aγγέλων… Και πάλι από τα αρχαία κείμενα βγαίνει το συμπέρασμα ότι οι άγγελοι δεν θεωρούν τους εαυτούς τους «ανώτερους» από τους ανθρώπους αλλά ότι είναι σε μια παρόμοια κατάσταση (Αποκάλυψη κεφ. 19.10 & 22.9). Βγαίνει όμως και το συμπέρασμα ότι οι άγγελοι ενδιαφέρονται για τα ανθρώπινα πράγματα και από μόνοι τους, όχι αποκλειστικά από καθήκον. Κάτι σα να είναι οι άνθρωποι ένα «χόμπι» των αγγέλων (δες και επιστολή Πέτρου Α’ κεφ. 1, στιχ. 12)! Αυτό το ενδιαφέρον υπάρχουν κείμενα που το τραβούν στα άκρα με υπαινικτικές αναφορές (ή όχι και τόσο) ότι οι άγγελοι ενδιαφερόταν τόσο για τους ανθρώπους που λαμβάνοντας έναν ρόλο «Προμηθέα» προσπάθησαν να τους ευεργετήσουν (πλαγίως) και αυτό έφερε την «πτώση» των αγγέλων που το προσπάθησαν.
Άγγελοι και εγκυμοσύνες
Οι άγγελοι παρουσιάζονται από τα κείμενα να «φέρνουν» μηνύματα σε γυναίκες ότι θα «κάνουν παιδί» – προσεκτικά όμως δείχνονται να μην έχουν φυσική επαφή με τις γυναίκες και συχνά γίνονται με τη γνώση και παρουσία του συζύγου. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων. Σ’ αυτό διαφέρουν από παραδόσεις που μιλούν για εγκυμοσύνες εξ’ αιτίας θεών ή άλλων υπερφυσικών πλασμάτων. Συχνά αναφέρεται ότι το παιδί θα γεννηθεί μετά από 1 χρόνο (υπογραμμίζοντας έτσι ότι δεν είναι ο άγγελος ο πατέρας αφού έρχεται σε 12 μήνες και όχι 9).
Και πάλι σε σχέση με αναφορές σε «παραστρατήματα» αγγέλων με ανθρώπινες γυναίκες οι μόνες βιβλικές αναφορές είναι το γνωστό κομμάτι στο 6ο κεφ. της Γένεσης (στιχ. 2) με τους «γιούς του Θεού» και τις «θυγατέρες των ανθρώπων» αλλά και ο καημός του πατέρα του Νώε (Λάμεχ;) ότι το παιδί δεν είναι δικό τους αλλά αγγέλου (επειδή ήταν ξανθό! Αλλά η γυναίκα του το αρνήθηκε επίμονα και οι φόβοι του διασκεδάστηκαν). Αυτό, στο βιβλίο του Ενώχ.
Στα κατοπινά χρόνια τέτοιες επαφές (που ποτέ δεν θεωρήθηκαν «σωστές») αποδίδονται σε δαιμόνια (ινκουμπους & σουκουμπους) από νεώτερα κείμενα.
Τα αγγελικά οχήματα
Σε ένα διαφορετικό θέμα, στα σχετικά κείμενα ορισμένες φορές απαντούνται περιγραφές αγγελικών «οχημάτων» είτε ως «Πύρινα άρματα» (άμαξες φωτιάς) ή «άρματα Χερουβείμ» είτε ως «ίπποι πυρός» είτε ως κάτι ακόμα πιο περίπλοκο (π.χ. όραμα Ιεζεκιήλ). Αντίστοιχα στην Αποκάλυψη περιγράφονται και οχήματα που δεν μπορεί να είναι ανθρώπινα αλλά μάλλον ακάθαρτων πνευμάτων (δαιμονίων – πεσμένων αγγέλων) – Αποκάλυψη κεφ. 9 και ιδίως στίχ. 3-11 & 16-19.
Βιβλιογραφία
Κανονικά και Απόκρυφα βιβλικά κείμενα. Ιδιαίτερα: Γένεση, βιβλίο Ενώχ, Ενώχ Β’, Αποκάλυψη Μωυσή (όπου τα γεγονότα της βιβλικής Γένεσης και Πτώσης των ανθρώπων παρουσιάζονται –εν μέρει– από την οπτική γωνία της Εύας, εκείνη «διηγείται»!), βιβλία προφητών Δανιήλ, Ησαΐα, Ιεζεκιήλ (κανονικά), Τωβίτ (δευτεροκανονικό)
Leave a Reply