Ποιοι ήταν οι Κάβειροι; Για τα Καβείρια μυστήρια σώζονται οι λιγότερες ίσως πληροφορίες σε σχέση με τα άλλα ελληνικά μυστήρια. Ο Στράβων γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν από την εποχή του ακόμα: «Για τους Σαμοθράκη τιμώμενους θεούς πολλοί έχουν πει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλά ούτε και αυτοί που είπαν αυτό μπορούν να μας πουν ποιοι ήταν οι Κάβειροι στην πραγματικότητα».

Τα Καβείρια Μυστήρια σχετίζονται με την λατρεία των Καβείρων. Οι Κάβειροι είναι χθόνιες Θεότητες Θρακοπελασγικής προέλευσης. Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν αρκετές εκδοχές σχετικά με την γενεαλογία, την προέλευση, το πλήθος και τις ιδιότητές τους. Μια εκδοχή διηγείται πως ο Ήφαιστος και η Καβειρώ, η κόρη του Πρωτέα, είχαν αποκτήσει γιους, που τους έδωσαν το όνομα Κάβειροι.

Ο Μύθος της Δήμητρας και της Περσεφόνης Παρόλο που οι περισσότεροι από τους αρχαίους λαούς φαντάζονταν τους θεούς να κατοικούν στον ουρανό, η θεότητα της γης είναι πολύ παλαιότερη και τα Ελευσίνια Μυστήρια περιστρέφονταν γύρω από αυτή. Στην αρχή την αποκαλούσαν Γαία αλλά με το πέρασμα των αιώνων, απέκτησε το όνομα Δήμητρα, το οποίο κατά μια πιθανότατα σημαίνει «Γη μήτηρ», ενώ κατά μια άλλη «μητέρα του σταχυού».

Ολυμπία: Από το επίθετο Ολύμπιος που αποδιδόταν στον Δια και σημαίνει θεϊκός, ουράνιος, υπερκόσμιος. Όποιος έζησε κάποτε μια άγρια χειμερινή καταιγίδα με εκτυφλωτικές αστραπές στον ουρανό της κοιλάδας του Αλφειού ή τρόμαξε από ένα δυνατό κεραυνό μια αποπνικτική καλοκαιριάτικη μέρα, δεν θα ‘χει κανένα λόγο να απορεί που το πιο σημαντικό ιερό του κεραυνοσείστη Διός, του πατέρα των θεών, βρίσκεται σ’ αυτήν την απόμακρη περιοχή της δυτικής Πελοποννήσου. (Κλάους Χέρμαν Ολυμπία. Το ιερό και οι Αγώνες Το Σώμα και το Πνεύμα)

Οι 87 Ορφικοί Ύμνοι, καθώς και η ευχή προς Μουσαίον είναι θρησκευτικά άσματα που ανήκουν στην Λυρική ποίηση. Το ότι σε αρκετούς από αυτούς περιλαμβάνεται το στοιχείο της αφήγησης για τους Θεούς, τους προσδίδει ενίοτε έναν επικό χαρακτήρα. Η χρονολόγηση τους αποτελεί χρόνιο σημείο διαφωνιών και τριβής μεταξύ των ειδικών της επιστημονικής κοινότητας. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για κείμενα παλαιότερα και από τα Ομηρικά, ενώ άλλοι τα τοποθετούν σε μεταγενέστερα χρόνια θεωρώντας τα έργα της σχολής των Νεοπλατωνικών.

ΑΘΗΝΑΣ Παλλάς μουνογενής μεγάλου Διός έκγονε σεμνή δία μάκαιρα θεά πολεμόκλονε ομβριμόθυμε άρρητε ρητή μεγαλώνυμε αντροδίαιτε ή διέπεις όχθους υψαύχενας ακρωρείους ηδ’ όρεα σκιόεντα νάπαισί τε σην φρένα τέρπεις οπλοχαρής οιστρούσα βροτών ψυχάς μανίαισι γυμνάζουσα κόρη φρικώδη θυμόν έχουσα Γοργοφόνη φυγόλεκτρε τεχνών μήτερ πολύολβε ορμάστειρα φίλοιστρε κακοίς αγαθοίς δε φρόνησις άρσην μεν και θήλυς έφυς πολεματόκε μήτι αιολόμορφε δράκαινα φιλένθεε αγλαότιμε Φλεγραίων ολέτειρα γιγάντων ιππελάτειρα Τριτογένεια λύτειρα κακών νικηφόρε δαίμον ήματα και νύκτας αιεί νεάταισιν εν ώραις κλυθί μου ευχομένου δος δ’ ειρήνην πολύολβον και κόρον ηδ’ υγίειαν επ’ ευόλβοισιν εν ώραις γλαυκώφ’ ευρεσίτεχνε πολυλλίστη βασίλεια ΑΙΘΕΡΟΣ (θυμίαμα κρόκον) Ω Διός υψιμέλαθρον έχων κράτος αιέν ατειρές άστρων ηελίου τε σεληναίης τε μέρισμα πανδαμάτωρ πυρίπνου πάσι ζωοίσιν έναυσμα υψιφανής Αιθήρ κόσμου [ ... ]

εις ΓΑΙΑΝ Γαίαν παμμήτειραν αείσομαι ηϋθέμεθλον πρεσβίστην ή φέρβει επί χθονί πανθ’ υποσ’ εστίν ημέν όσα χθόνα δίαν επέρχεται ηδ’ όσα πόντον ηδ’ όσα πωτώνται τάδε φέρβεται εκ σέθεν όλβου εκ σέο δ’ εύπαιδες τε και εύπαρποι τηλέθουσι πότνια σεύ δ’ έχεται δούναι βίον ηδ’ αφελέσθαι θνητοίς ανθρώποισιν ο δ’ όλβιος ον κε συ θυμώ πρόφρων τιμήσης τω τ’ άφθονα πάντα πάρεστι βρίθει μεν σφιν άρουρα φερέσβιος ηδέ κατ’ αγρούς κτήνεσιν ευθηνεί οίκος δ’ εμπίπλαται εσθλών αυτοί δ’ ευνομίησι πόλιν κάτα καλλιγύναικα κοιρανέουσ’ όλβος δε πολύς και πλούτος οπηδεί παίδες δ’ ευφροσύνη νεοθηλέι κυδιόωσι παρθενικαί τε χοροίς φερεσανθέσιν εύφρονι θυμώ παίζουσαι σκαίρουσι κατ’ άνθεα μαλθακά ποίης ούς κε συ τιμήσης σεμνή θεά άφθονε δαίμον χαίρε θεών [ ... ]